Америкаар аялахуй.
НЬю-Йорк хот /The City of New York/ /үргэжлэл/ Рокфеллер Төв. /The Rockefeller Center/
Та бүхэндээ НЬю-Йорк хотын алдартай, жуулчид болон сонирхогчдын бүхий л улирлын туршид очиж сонирхох дуртай газрын нэг болох Манхеттенд байралдаг Рокфеллер төвийг танилцуулая.Уг төв нь манайхаар бол НЬю-Йорк хотын төв талбай нь бөгөөд 70 гаруй жилийн өмнө загварыг гаргаж барьсан Америкийн архитектурын сор бүтээл гэгдэдгээрээ дэлхий дахинаа алдаршсан байна. Рокфеллер Төв нь НЬю-Йорк хотын 48 ба 51-р гудамжны хооронд 22 акр талбайг хамарсан /89000метр квадрат/ худалдаа бизнесийн чиглэлийн 19 байшин бүхий цогцолбор юм. Уг төвийг Рокфеллерийн гэр бүлийнхэн байгуулсан ба Манхеттены 5 ба 6-р өргөн чөлөөний баруун төвийг хамардаг бөгөөд 1987 онд Үндэсний түүхэн үе гэж зарлагдсан байна. Энэ нь уран барилгын загварыг орчин үеийнхтэй хослуулан цогц болгосон уг төрлөөрөө дэлхийд хамгийн томд нь тооцогддог юм байна.Уг цогцолборын төслийг 1930 оноос эхэлсэн бөгөөд 1928 он гэхэд Колумбийн Дээд сургуулийн орчинг түрээслэн байрлаж төвөө дүүгийнхээ дурсгалд зориулан Джон Д.Рокфеллер гэж нэрэлсэн байна.Рокфеллер 1929 оны зах зээлийн хямралаас үүдэн байгуулах гэж байсан Дуурийн театрын цогцолбороосоо Метрополитений цогцыг хасч байсан байна.Тухайн үед Рокфеллер "Надад зөвхөн 2 л зам байсан, үүний нэг нь бүх л өргөтгөл, хөгжилтөөс татгалзах, нөгөөх нь зөвхөн өөрөө өөрийгөө санхүүжүүлж тодорхой зорилгод хүрэх л байсан юм гэж " байжээ.Тэр зөвхөн өөрөө санхүүг үүсгэх асар том ачааг үүрч Колумбийн орчноос эхний ээлжинд 24 жил, гэхдээ түрээсийг 3 удаа 21 жилээр нийтдээ 87 жилийн хугацаатай түрээслэн мөн компаний нийт даатгалыг түрээсийн хэлэлцээрээр хийх,нефтийн компанийн хувьцааг худалдах замаар зардлаа нөхөх оролдлого хийж эхэлсэн байна.Энэ төсөл нь орчин үед хувь хүн хэрэгжүүлсэн бүтээн байгуулалтын цогцолборын хамгийн том нь болсон байна.1930 оны 5-р сарын 17 нд Арт Декогийн загвараар 14 байшинг барьж эхлээд 1939 оны 11-р сарын 1 дууссан бөгөөд сүүлчийн барилга дээр "10 Рокфеллер Плаза" гэсэн мөнгөн цутгамал нэрийг өөрийн биеэр суурьлуулсан байна. Цогцолбор төслийн үндсэн бүтээн босгогч буюу "удирдан зохицуулагч " нь Джон Р.Тодда байсан бөгөөд нилээн хойно Нельсон Рокфеллерийн зөвлөх ба гэр бүлийн архитекторч болсон Раймонд Гуд нь тэргүүн архитекторч нь төдийгүй залуу Уоллес Гаррисоний бүлгийнхэн болон бусад гурван тэргүүлэх архитекторийн компанитай хамтран ажилласан байна. 1931 онд гэр бүлийн нэртэй зөвлөх Айви Ли анх цогцолборт "Рокфеллер Төв ' гэдэг нэр өгөхөд бага Рокфеллер нилээд цааргалсан боловч уг нэр олон түрээслэгчийг татах боломжтой юм гэж ятгасны эцэст зөвшөөрсөн байна. Сонирхуулахад уг төв нь 2-р дайны үер Америк дахь Британийн тагнуулын бүлэглэлийн /BSC/ болон HATO-гийн тагнуулын үйл ажилгааны төв байж байгаад хожим нь Төв тагнуулын алба байрлаж байжээ.Төв нь барилгын цогцолбор 2 хэсгээс бүрдэж байгаа бөгөөд 1930 оны албан байрны зориулалттай 14 хуучин ба үндсэн хэсэг мөн 1960 ба 1970-аад онуудад Хойт болон Өмнөд Америк өргөн чөлөөнд баригдсан олон улсын загвар бүхий 4 цамхаг бухий хэсгээс бүрдсэн байна. 1932 оны 12-р сард хөгжмийн ' Радио Хот ' нэртэй тухайн үедээ дэлхийд хамгийн томд тооцогдох гоёмсог театрийг байгуулж дууссан байна. Түүний анхны нэр нь 'Олон улсын хөгжмийн танхим ' гэж байсан боловч хөрш зэргэлдээ газруудтайгаа уялдуулан өөрчлөгдсөн байна.Уг хөгжмийн танхим нь гурван архитектурын компанийн цогцолбор төслөөр америкийн болон Европын барилгын дотоод засал чимэглэлийн орчин үеийн чиглэлийг тусган чулуун хана, багана, баримал,уран зураг зэргийг суурилуулан хийгдсэн бөгөөд 6000 хүний суудалтай ,хотын аялал жуучлалын асар том төв болсон байна.1978 онд түүний засал чимэглэлийг НЬю-Йоркийн түүх гэж зарласан бөгөөд 1999 оны сэргээн засварлалтын дараагаар энэ нь дэлхийд тэмдэглэгдсэн Арт Деко-гийн загварын хамгийн томд тооцогдох жишээ болсон байна. 1979 оноос театр ньзөвхөн кино нээлт болон урлагын тоглолтоос гадна тусгай арга хэмжээ мөн олон орны урлагын тоглолтуудыг зохион байгуулж байхаар өөрчлөгдсөн байна.70 жилийн турш жил бүр амралт жуулчлалын үер хөгжмийн шоу мөн Зул сарын баяраар театрчилсан тоглолт болон Фрэнк Синатра,Элла Фицджеральд, Грэмми ба Тони-ийн шагнал гардуулах ёслол зэрэг арга хэмжээнүүд зохиогдсоор ирсэн байна.Энэ дашрамд сонирхуулахад Хятадын жүжигчдийн тоглолт болон Зул сарын театрчилсан тоглолтыг уг театрт үзэх завшаан тохиосон бөгөөд үнэхээр гайхамшигтай байсныг мартахын аргагүй. НЬю-Йоркийн хамгийн алдартай аялал жуулчлалын үзэсгэлэнт газруудтай мөн урлагын том театр бүхий уг төвд ойролцоогоор 300 сая хүн зочлоод байгаа юм байна.Уг төвд байралдаг Дженерал Электроникийн цогцолбор нь 5-р авеню-гаас 3 хэсэгт тод харагддаг бөгөөд үндсэн нэг байшин нь гэхэд 70 давхар 872 фут /266 метр/ өндөр 30 Рокфеллер Плаза /'30Рок '/ юм байна.Уг барилга нь Чарльз С.Евветс-ийн 1932 онд 'барилгачид нь хамгаалалтын бүсгүйгээр төмөр хавтан дээр үдийнхээ хоолыг 840 фут-ийн /260 метр/ өндөрт идэж байгаагаар ' авсан алдартай фото зурагт мөнхөрсөн байна. Уг барилга нь 1980-аад оноос Дженерал Электроникийн дараа Рокфеллер төв гэсэн хуучин нэрээрээ нэрлэгдэх болсон бөгөөд Рокфеллерийн гэр бүлийн албан тасалгаа нь 54-56-р давхарт, алдартай ресторан клуб 'Солонго ' 65-р давхарт мөн тэнгэр баганадсан уг байшинд НЬю-Йоркийн студийн сүлжээ тухайлбал домогт 8Н болон "Хагас сайны шөнө " нэртэй шоуны байр,телевиз радиогийн нэгдсэн студиуд байралдаг байна. 1930 онд баригдсан Арт Декогийн загвараас ялгарах онцлог нь дээвэр нь хавтан шиг хавтгай учраас НЬю-Йоркийг 360 градусын хүрээнд дээрээс нь бүрэн харах боломж бүхий талбайг 2005 онд сэргээн засварлаж 67-70 давхарт байрлах түүхэн баримтыг өгүүлсэн жижиг үзэсгэнг сонирхох, тэндээсээ шат буюу лифтээр 20фут /6,1 метр/ давцан руу гарах боломжийг хангаж өгсөн байна.Уг байшин буюу Рокфеллер Плаза 30-ийн үүдэнд нь 1933 онд нэрт барималч Поль Маншипийн Грекийн домогт Титан Промотейгийн хэвтээ байрлалтай алтадсан хүрэл баримлыг байрлуулж ар талын чулуун ханан дээр нь " Промотей бүх урлагийн багш бөгөөд агуу төгсгөлийн билэгдэл болж хүн төрлөхтөнд галыг авчирсан " гэсэн утга бүхий иш таталыг бичиж байруулсан агаад өмнө нь мөнхийн гал асаасан нь жуулчид сонирхогчдын анхаарлыг ихэд татдаг юм билээ. Өмнөх талбайг нь зуны улиралд ресторан, өвөл нь мөсөн гулгуур болгон ашигладаг юм билээ.Уг талбайг бүх талаас нь дээрээс ажиглаж болох 2 тал руугаа шат бүхий давцанг хийж түүнийхээ эргэн тойронд сонирхолтой дүрс, баримал мөн Америкийн болон НҮБ-ын гишүүн орнуудын далбааг байрлуулсан байна лээ.Мөн уг байшингаас 5 авеню хүртлэх богино гудманд голоор нь бут, зүлэг бүхий чулуун хашлагатай жижиг цэцэрлэгтэй бөгөөд эхэнд нь барималч Ли Лауриегийн бүтээсэн баримал болон Зул сарын баярын үеэр төмөр утсаар урласан 'Охин Бурхад '-ын гэрлэн дүрсийг байруулдаг юм билээ. Рокфеллер төвийн урьд талд нь анх 1931 оноос Зул сарын гацуурыг байрлуулж 1933 оноос гэрэл асаах ёслол хийж эхэлсэн бөгөөд уг гацуурын өндөр,гэрлэн чимэглэлийн цар хүрээ жилээс жилд өөрчлөгдөн солигддог болсон байна. Зул сарын гацуурыг 1936 онд дуулдагаар, 1936 онд мөсөн гулгуурын талбайг нээсэнтэй уялдуулан 70 футын 2 гацуур чимж байсан байна.2-р дайны жилүүдэд 1941-1944 онуудад гэрлэн чимэглэл хийгдээгүй мөн 1949 онд 76 футын гацуурыг цасанд дарагдсан мэтээр цав цагаан болгон чимэглэж байсан байна. Зарим жил гацуураа Канадаас болон холоос тээвэрлэх асуудал гарч байсан байна.1980 онд 65 футын өндөртэй шигүү гацуур луу хүн авирч тэр дороо баригдаж байсан баримт байна.1993 оны гацуурыг 30000 гэрлээр чимэглэж байжээ.1999 онд 100 футын өндөр гацуу, ,2004 оны гацуурт анх удаа 25000 кристаллаас бүтсэн Шваровскийн одыг ашиглаж дээд зэргийн гэрэлтүүлгийг хийж чадсан байна.Энэ үеэр НЬю-Йоркт ирдэг жуулчид болон сонирхогчдын тоо эрс нэмэгддэг бөгөөд гацуураа шинэ оны эхээр хураадаг юм билээ.Жил бүр Рокфеллер төвийн эсрэг гудамд байрлах том байшингийн гадна талын гэрлэн чимэглэлээр 10-15 минут тутамд аялгуу тоглуулдаг нь хүмүүсийн анхаарлыг их татдаг юм.Та энэ үеэр НЬю-Йоркт жуулчилбал дээрхи төвийг үзэж сонирхохоос гадна шинэ оноо Broadway-н гудман дахь алдарт Times Square дээр угтах боломжтойг анхаараарай. Уг төвийн талаар та илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь WEB-ээр аялаарай. / үргэлжлэл байгаа / Наваан. NY
www.rockefellercenter.com
Saturday, October 31, 2009
Thursday, March 12, 2009
Америкаар аялахуй.
Америкаар аялахуй.
НЬю-Йорк хот /The City of New York/
АНУ-ын НЬю-Йорк хот нь Атлантын далайн эрэг дээрхи НЬю-Йорк штатын зүүн хойт хэсэгт байралдаг хүн амын нягтралаараа Америктаа дээгүүр ордог 2007 оны байдлаар 8,3 сая орчим хүнтэй, нийтдээ 790 квадрат км талбай бүхий дэлхийн том хотын нэг юм байна. Засаг захиргааны хувьд Манхэттен, Бронкс, Бруклин, Квинс, Стейтен-Айленд гэсэн 5 дүүргээс бүрддэг дэлхийн худалдаа, санхүү, соёл урлаг, зугаа цэгээний талбарт хүчтэй нөлөө бүхий тэргүүлэх хот бөгөөд цагаачид ихтэй, хүн амын 36% нь гаднаас ирсэн 170 гаруй хэлээр ярьдаг судалгааг гаргасан байна. НЬю-Йорк хотын хүн ам нь нийтийн тээвэр ашиглалтаараа Америктаа алдартай бөгөөд зөвхөн метро нь гэхэд 24 цагаар ажилладаг зэргээс 'Унтдаггүй хот ' гэж нэр авсан байна. НЬю-Йорк хотын түүхийг сөхөе.Уг хот нь 16-р зууны эхэнд голландын булаан эзлэгчдээр үндэслэгдсэн гэдэг бөгөөд анхны НЬю-Йорк-Вей-д 1524 онд хөл тавьсан хүн нь Францд алба хааж байсан итали гаралтай далайчин Джованни да Верразано ,1609 онд Гудзон голыг судлахаар Генри Гудзоны усан онгоцны баг буусан ба 1613 онд Манхеттен аралд өвөлжсөн далбаат онгоцтой голланд Адриан Блок нар юм байна. НЬю-Йорк хотын нутаг дэвсгэр дээр европчууд бий болохооос өмнө Манахатоу ба Канарси овгийн улаан арьстнууд /индианууд/ амьдарч байсан ул мөр тухайлбал Индуд-Хилл-Парк болон Риверсайд-Паркийн урьд нь хөндөгдөөгүй газраас нь нум,сумны үзүүрүүд мөн бусад олдворуудаар нотлогдож иржээ.Хамгийн сонирхолтой нэгэн мөчийг дуулгахад голландчууд Манхеттенийг үнэгүй шахам нутгийн америкчуудаас 25$ -оор худалдан авсан байж магад гэж дурссан байдаг байна.1624 онд голландын Зүүн Индий нь өөрийн эзэмшилийг Шинэ Нидерландад /сүүлд НЬю-Йорк/ тогтоосон бөгөөд 1625 онд Манхеттений өмнөт хязгаарт Шинэ Амстердам нэртэй голландын худалдааны нэвтрүүлэх цэгийг байгуулсан боловч дараагийн жил хүртэл тогтворжиж чадаагуй байна.17-р зууны дунд үеэс Манхеттен арлыг бүрэн эзэмшсэн бөгөөд Стейтен-Айланд ба Квинс, Бруклин, Бронкс зэрэг т эзэмшлээ тогтоож эхэлсэн байна.1664 онд английн хөлөг онгоцныхон хотыг эзлэх үед ямар нэг эсэргүүцэлтэй тулгараагүй бөгөөд гүн Йоркскийн нэрээр НЬю-Йорк гэж нэрэлдэх болсон бөгөөд улмаар губернатор болсон Птер Стювесант Англичуудийн эзэмшилд алдсан боловч голландчууд хэдэн жилийн дараа эргүүлэн авсан ч 1674 онд Вестминтерийн тухай Гэрээг үндэслэн Англичуудад буцаан өгсөн байна. Хот өргөжин тэлэхэд эрэг орчмын гол ба далайн худалдааны бүхий л үйл ажиллагаа ихээхэн үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд НЬю-Йорк нь Америкийн хувьсгал гарахад гол түлхэц газар нь байсан байна.1776 онд Лонг-Айлендад болсон тулалдааны дараа хувьсгалын төгсгөл хүртэл британчуудад эзлэгдсэн байна.1785-90 онуудад Америкийн конгресс НЬю-Йоркд цугларч байсан ба 1789 онд Джордж Вашингтон энд анхны Америкийн Ерөнхийлөгч гэдгээр зарлагдаж байсан байна. 1811 онд нийт Манхэттенийг хамруулсан гудамж, талбайн сүлжээг өргөтгөсөн алсын хараатай ерөнхий төлөвлөгөөг гаргаснаар 1835 он гэхэд Филадельфиг гүйцэж АНУ-ын хамгийн том хот болсон байна.Хамтын ажиллагаа үргэжлэн өсч байсан бөгөөд 1825 онд Эригийн суваг нээгдсэнээр Баруун тийшээ том зах зээл нээгдэж НЬю-Йорк нь бүтээгдэхүүний бирж,банк санхүүгийн харилцаа, далайн болон аж үйлдвэрийн боловсруулалтын даатгал зэргийн асар том төв болж хувирсан байна. Иргэний дайны үед Өмнөдийн худалдааны холбоо болон цагаачдын эрс өсөлт зэргээс Холбооны тал,Бүгд Найрамдахын хооронд хагарал үүсч энэ нь Америкийн түүхэнд байгаагүй иргэний нийгмийг хамарсан эмх замбраагүй байдал 'Тэмцэгчдийн дуу хоолой'-н дор дээд цэгтээ хүрсэн байна. Түүний чацуу Герман ба Ирландийн цагаачид маш олноороо ирэх болсон байна.19-р зууны төгсгөл гэхэд дорнот ба өмнөт Европ болон Хятадын цагаачдаар хотын хүн ам нэмэгдсэн байна.Манхэттен нь Бронкстой 1874 онд бусад газар нутаг нь 1895 онд нэгдсэн байна. 1898 онд шинэ хуулийн төслөөр Их НЬю-Йорк нэртэй нэгдсэн нэгжтэй болсон байна.Манхэттен ба Бронкс нь нутаг дэвсгэрээ өргөжүүлэн нийт НЬю-Йоркийг хамарсан бөгөөд Бруклин нь Бруклин хот,Кингсийн зүүн хэсгийн хэд,хэдэн дүүргийг хамарсан байна.Квинсийн дүүрэг нь Квинсийн тойргийн баруун хэсэг болон хэд, хэдэн жижиг хот,суурин мөн Лонг-Айленд хот,Асторию,Флашинг , Статен-Айлендийн дүүрэг нь Ричмондын тойрогийг бүхэлд нь хамарсан байна.Жилийн дараа Квинсийн тойргийн нутаг дэвсгэр Нассо /Nassau/ тойрог болсон байна. Цагаачдын урсгал улам их нэмэгдэхийн хирээр хот өргөжин тэлж арлуудыг нэгтгэн холбох нөхцөл бүрдүүлэх зорилгоор 1898 он гэхэд хотыг 5 дүүрэгтэй болгож 1883 оноос гэхэд Бруклиний гоёмсог гүүр болон бусад гүүрийг барих ажиллагааг эхлүүлсэн байна. 1904 онд хороолол дундын метроны систем байгуулах ажлыг эхлүүлсэн бөгөөд дүүргүүдийн цогцолборуудын нийтийн тээврийн сүлжээ бүтэц нь өнөөдөрийнхөөр бий болсон байна. 1914 онд Бронксийн тойргийг бий болгосноор НЬю-Йоркийн тойрог нь нэг Манхэттений хэмжээгээр багассан байна. Нутаг дэвсгэрийн хүрээг тэлж томруулах явц 1932 оноос эрчимтэй эхэлсэн бөгөөд Дэлхийн 2-р дайны үеэр ба дараа нь өмнөт мужуудаас хар арьстан цагаачид ихээр нэмэгдсэн төдийгүй Карибын тэнгисийн орчим болон Латин Америк, Пуэрто-Рико зэрэг газруудаас ихээр орж ирсэн байна. 20-р зууны эхний хагаст хот аж үйлдвэрийн болон худалдаа,холбооны дэлхийг хамарсан төв болсон байна.НЬю-Йоркийн тэнгэр багандсан өндөр байшингуудыг 1930-аад оноос барьж заримыг нь ашиглалтанд оруулсан ба дэлхийн 2-р дайны дараа НЬю-Йорк нь дэлхийн тэргүүлэгч лидер хот болсон бөгөөд Нэгдсэн Үндэсний Байгуулгын төв байрыг байгуулсан нь улс төрийн давцанд нь чухал алхам болжээ. Үүнтэй нэг зэрэг хүн амын зарим хэсэг нь хотын зах руу шилжсэнээр хүн амын тоо аажмаар буурч эхэлсэн байна. 1970-аад онд аж үйлдвэр болон худалдааны өөрчлөлт, мөн гэмт хэргийн өсөлт зэргээс нийгэм ба эдийн засгийн хямрал нүүрэлж эхэлсэн бөгөөд 1980-аад онуудад өсөлт үл мэдэгхүйц нэмэгдэж эхэлсэн нь 1990-ээд онд асар эрч хүчээр солигдсон байна.НЬю-Йорк хотын хүн ам түүхэндээ анх удаа 8 саяд хүрсэн нь цагаачдын өсөлт, гэмт хэрэг нилээд хэмжээгээр буурсан,арьс өнгөөр ялгаврлах үзэл нилээд зөөлөрсөн зэрэгтэй холбоотой юм байна. Энэ нь хотын үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ өсөхөд нилээн нөлөөлсөн байна. 2001 оны 9-р сарын 11-ний зэрлэг халдлаганд Вашингтон, Нью-Йорк хотууд өртсөнөөс НЬю-ИЙоркийн 'Ихэр-Цамхаг " дэлхийн худалдааны төвийг нурааснаас үүдэлтэй гал түймэр, утаа униар нуринган дороос нь хэдэн сарын турш уугисан бөгөөд цэвэрлэх ажиллагаа санаснаас хурдан дууссан гэж тэмдэглэгдсэн байнаа.Одоо уг суурин дээр дэлхийд хамгийн өндөр 532,8 м 'Эрх чөлөөний цамхаг ' барихаар ажиллаж байгааг тэр хавиар явах үедээ харж сонирхох боломжтой юм байна лээ. НЬю-Йоркийн хамгийн өндөр цэг нь Статен-Айлендад байдаг 125 м өндөр Тодт-Хилл бөгөөд хамгийн уудам, дов гүвээ ихтэй сийрэг хүн амтай хэсэг нь юм байна.Харин нь Манхэттен болохоор тэнгэр багандсан болон шигүү баригдсан өндөр байшин ихтэй, газар нь гэхэд гудамж замаар хязгаарлагдмал хүн амын нягтралтай юм. АНУ-ын албаны мэдээгээр бол хот 1214,4 квадрат км бөгөөд үүний 785,6 квадрат км нь хуурай газар, 428,8 квадрат км /35,31% /нь ус юм байна.НЬю-Йоркийн цаг агаар нь ялангуяа өвөл нь эх газар талаасаа ирдэг сэрүүн агаарын урсгалын нөлөөгөөр эрс тэс,чийлэг байдаг байна.2000 оны байдлаар НЬю-Йорк 8 сая гаруй хүнтэй, үүнээс 1,8 сая айл, 3,01 гэрийн ажилтай хүмүүс, эдгээрийн 29,7% нь 18-аас доош насны хүүхэд, 19,1% нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд, 9,9% нь 65 буюу түүнээс өндөр настай ганц бие хүмүүс байдаг байна.Сонирхуулахад хотын хүн амын 24,2% нь 18-аас залуу, 32,9% нь 25-44, 21,2% нь 45-64, 11,7% нь 65 буюу түүнээс дээш насныхан, хүн амын нягтрал нь 1квадрат км газарт 10194, хотын хүн амын бүрэлдэхүүн нь 44,66% нь цагаан, 26,59% нь африк гаралтай америкууд, 0,52% суурь америкууд /индианчууд/ 9,83% нь ази-ууд, 0,07% номхон далайн эрэг хавьцаа газраас суурьшсан хүмүүс, 13,42% нь бусад үндэстэн, 4,92% нь ястан ,26,98% нь латин америк гаралтай юм байна. НЬю-Йорк нь АНУ-ын аж үйлдвэрийн олон салбарын болон НЬю-Йорк Хөрөнгийн бирж//, Насдау//, Америкийн Хөрөнгийн бирж//, НЬю-Йорк Худалдааны бирж//, НЬю-Йорк Худалдааны Зөвлөл// зэрэг санхүүгийн төв нь бөгөөд Манхэттений доод хэсэгт Уолл-стрит-д төвлөрсөн байна. НЬю-Йорк нь Голливуд шилжихээс өмнө анхны америкийн кино үйлдвэрлэгчдийн төв байсан бөгөөд одоо ч гэсэн кино болон теле нэвтрүүлгүүд эндээс хийгддэг байна. Мөн НЬю-Йорк нь АНУ-ын загварын ертөнцийн нийслэл гэгддэг бөгөөд энд олонхи загвар зохион бүтээгчдийн төв болон хэвлэлийн төвүүд байралдаг байна.Хэрэв та АНУ-ын хамгийн их нягтралтай НЬю-Йоркд ирвэл уран бүтээл,үрлаг соёл, түүх, шинжлэх-үхаан ба техник гэх мэт НЬю-Йоркийн эргэн тойронд байдаг хамгийн сонирхолтой дэлхийд алдартай газруудыг үзэж сонирхох боломжтой юм.Заримаас нь товч дурдахад: Эрх Чөлөөний Хөшөө-энэ хөшөө нь 1886-нд боссон, Францын ард түмнээс Америкийн ард түмэнд найрамдал эв нэгдлийн билэгдэл болгон гэрээслэн үлдээсэн бүх нийтийн ардчилал эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон байна. Эллисийн арал-энэ арал нь НЬю-Жерси-ийн эрэгт ойрхон байралдаг 1892 онд нээгдсэн НЬю-Йорк-Харборийн жижиг арал бөгөөд үндэсний цагаачдын нэвтрэх цэг байсан байна. Times Square- энэ нь НЬю-Йорк орчмийн нилээд сонирхолтой, Бродвау болон Долдугаар авеню 2-ын огтлолцол дээр байдаг Манхэттений гол зах зээлийн баруун тал бөгөөд зарлал,рекламын гэрэлт самбаруудтай, театр болон музей, ресторан, бар, дэлгүүрүүдтэй хамгийн алдартай газруудын нэг юм. Төв Цэцэрлэгт Хүрээлэн-энэ нь НЬю-Йоркийн Манхэттен дүүрэгт байралдаг хамгийн том нийтийн цэцэрлэгт хүрээлэн бөгөөд АНУ-даа хамгийн алдартай ерөнхий орчинг нь олон кино болон телевизийн программд харуулсан байна. Гэгээн Патрикийн Сүм -энэ сүм нь цагаан гантиг чулуугаар өнгөлөгдсөн барилгатай, римийн католик епархиитай барилдлагаатай Нео-Гофик хэлбэрийн загварын дараахьбөгөөд Америкийн хойт хэсгийн католик шашинтнуудын дүрсээр чимэглэгдсэн асар том сүм юм билээ.Метрополитен- уран зургийн музей нь 2 сая гаруй үзэсгэлэнгээрээ европын баримал, уран зураг, Египтийн цутгамал баримлууд, грек-киприотийн эд зүйлс, ислам,ази ба африкийн соёл урлагийн бүтээлүүдийг толилуулсан байна. Бруклингийн гүүр- энэ гүүр нь НЬю-Йорк орчмийн хамгийн их сонирхол татах газрын нэг бөгөөд 19-р зууны инженерүүдийн агуу бүтээл болсон байна.Энэ алдартай гүүр нь Бруклинг Ист-Ривер дэхь Манхэттений доод хэсгийг холбодог 1,5 км урт юм байна. Хятад Хот-энэ нь Манхэттений зүүн хэсэгт байралдаг олон тооны хятадууд суурьшсан америк тивийн хамгийн том Хятад хот юм. Энд хятад болон вьетнам, филиппин, Бирма ба пуэрторикан зэрэг цагаачид болон жуулчдын ирэх дуртай газар юм. Empire State Building- Империя Стейт Билдинг нь 1971 онд Дэлхийн худалдааны төв баригдах хүртэл 1931 оноос дэлхийн хэмжээнд хамгийн өндөр барилгад тооцогдож байсан байна. Уг барилга нь Америкийн иргэний барилгын инженерийн бүтээлээр орчин үед дэлхийн долоон гайхамшгийн нэгээр нэрлэгдсэн байна.
НЬю-Йорк хотын гол зүйлийг маш товчхон дурдахад ийм байна. Дараа, дараагынхаа цувралаар сонирхолтой олон сайхан газруудын тухай таны сонорт хүргэхийг хичээх болноо.Та илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар хандаарай. www.ny stste New York City /үргэлжлэл байгаа/ Наваан, NY
НЬю-Йорк хот /The City of New York/
АНУ-ын НЬю-Йорк хот нь Атлантын далайн эрэг дээрхи НЬю-Йорк штатын зүүн хойт хэсэгт байралдаг хүн амын нягтралаараа Америктаа дээгүүр ордог 2007 оны байдлаар 8,3 сая орчим хүнтэй, нийтдээ 790 квадрат км талбай бүхий дэлхийн том хотын нэг юм байна. Засаг захиргааны хувьд Манхэттен, Бронкс, Бруклин, Квинс, Стейтен-Айленд гэсэн 5 дүүргээс бүрддэг дэлхийн худалдаа, санхүү, соёл урлаг, зугаа цэгээний талбарт хүчтэй нөлөө бүхий тэргүүлэх хот бөгөөд цагаачид ихтэй, хүн амын 36% нь гаднаас ирсэн 170 гаруй хэлээр ярьдаг судалгааг гаргасан байна. НЬю-Йорк хотын хүн ам нь нийтийн тээвэр ашиглалтаараа Америктаа алдартай бөгөөд зөвхөн метро нь гэхэд 24 цагаар ажилладаг зэргээс 'Унтдаггүй хот ' гэж нэр авсан байна. НЬю-Йорк хотын түүхийг сөхөе.Уг хот нь 16-р зууны эхэнд голландын булаан эзлэгчдээр үндэслэгдсэн гэдэг бөгөөд анхны НЬю-Йорк-Вей-д 1524 онд хөл тавьсан хүн нь Францд алба хааж байсан итали гаралтай далайчин Джованни да Верразано ,1609 онд Гудзон голыг судлахаар Генри Гудзоны усан онгоцны баг буусан ба 1613 онд Манхеттен аралд өвөлжсөн далбаат онгоцтой голланд Адриан Блок нар юм байна. НЬю-Йорк хотын нутаг дэвсгэр дээр европчууд бий болохооос өмнө Манахатоу ба Канарси овгийн улаан арьстнууд /индианууд/ амьдарч байсан ул мөр тухайлбал Индуд-Хилл-Парк болон Риверсайд-Паркийн урьд нь хөндөгдөөгүй газраас нь нум,сумны үзүүрүүд мөн бусад олдворуудаар нотлогдож иржээ.Хамгийн сонирхолтой нэгэн мөчийг дуулгахад голландчууд Манхеттенийг үнэгүй шахам нутгийн америкчуудаас 25$ -оор худалдан авсан байж магад гэж дурссан байдаг байна.1624 онд голландын Зүүн Индий нь өөрийн эзэмшилийг Шинэ Нидерландад /сүүлд НЬю-Йорк/ тогтоосон бөгөөд 1625 онд Манхеттений өмнөт хязгаарт Шинэ Амстердам нэртэй голландын худалдааны нэвтрүүлэх цэгийг байгуулсан боловч дараагийн жил хүртэл тогтворжиж чадаагуй байна.17-р зууны дунд үеэс Манхеттен арлыг бүрэн эзэмшсэн бөгөөд Стейтен-Айланд ба Квинс, Бруклин, Бронкс зэрэг т эзэмшлээ тогтоож эхэлсэн байна.1664 онд английн хөлөг онгоцныхон хотыг эзлэх үед ямар нэг эсэргүүцэлтэй тулгараагүй бөгөөд гүн Йоркскийн нэрээр НЬю-Йорк гэж нэрэлдэх болсон бөгөөд улмаар губернатор болсон Птер Стювесант Англичуудийн эзэмшилд алдсан боловч голландчууд хэдэн жилийн дараа эргүүлэн авсан ч 1674 онд Вестминтерийн тухай Гэрээг үндэслэн Англичуудад буцаан өгсөн байна. Хот өргөжин тэлэхэд эрэг орчмын гол ба далайн худалдааны бүхий л үйл ажиллагаа ихээхэн үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд НЬю-Йорк нь Америкийн хувьсгал гарахад гол түлхэц газар нь байсан байна.1776 онд Лонг-Айлендад болсон тулалдааны дараа хувьсгалын төгсгөл хүртэл британчуудад эзлэгдсэн байна.1785-90 онуудад Америкийн конгресс НЬю-Йоркд цугларч байсан ба 1789 онд Джордж Вашингтон энд анхны Америкийн Ерөнхийлөгч гэдгээр зарлагдаж байсан байна. 1811 онд нийт Манхэттенийг хамруулсан гудамж, талбайн сүлжээг өргөтгөсөн алсын хараатай ерөнхий төлөвлөгөөг гаргаснаар 1835 он гэхэд Филадельфиг гүйцэж АНУ-ын хамгийн том хот болсон байна.Хамтын ажиллагаа үргэжлэн өсч байсан бөгөөд 1825 онд Эригийн суваг нээгдсэнээр Баруун тийшээ том зах зээл нээгдэж НЬю-Йорк нь бүтээгдэхүүний бирж,банк санхүүгийн харилцаа, далайн болон аж үйлдвэрийн боловсруулалтын даатгал зэргийн асар том төв болж хувирсан байна. Иргэний дайны үед Өмнөдийн худалдааны холбоо болон цагаачдын эрс өсөлт зэргээс Холбооны тал,Бүгд Найрамдахын хооронд хагарал үүсч энэ нь Америкийн түүхэнд байгаагүй иргэний нийгмийг хамарсан эмх замбраагүй байдал 'Тэмцэгчдийн дуу хоолой'-н дор дээд цэгтээ хүрсэн байна. Түүний чацуу Герман ба Ирландийн цагаачид маш олноороо ирэх болсон байна.19-р зууны төгсгөл гэхэд дорнот ба өмнөт Европ болон Хятадын цагаачдаар хотын хүн ам нэмэгдсэн байна.Манхэттен нь Бронкстой 1874 онд бусад газар нутаг нь 1895 онд нэгдсэн байна. 1898 онд шинэ хуулийн төслөөр Их НЬю-Йорк нэртэй нэгдсэн нэгжтэй болсон байна.Манхэттен ба Бронкс нь нутаг дэвсгэрээ өргөжүүлэн нийт НЬю-Йоркийг хамарсан бөгөөд Бруклин нь Бруклин хот,Кингсийн зүүн хэсгийн хэд,хэдэн дүүргийг хамарсан байна.Квинсийн дүүрэг нь Квинсийн тойргийн баруун хэсэг болон хэд, хэдэн жижиг хот,суурин мөн Лонг-Айленд хот,Асторию,Флашинг , Статен-Айлендийн дүүрэг нь Ричмондын тойрогийг бүхэлд нь хамарсан байна.Жилийн дараа Квинсийн тойргийн нутаг дэвсгэр Нассо /Nassau/ тойрог болсон байна. Цагаачдын урсгал улам их нэмэгдэхийн хирээр хот өргөжин тэлж арлуудыг нэгтгэн холбох нөхцөл бүрдүүлэх зорилгоор 1898 он гэхэд хотыг 5 дүүрэгтэй болгож 1883 оноос гэхэд Бруклиний гоёмсог гүүр болон бусад гүүрийг барих ажиллагааг эхлүүлсэн байна. 1904 онд хороолол дундын метроны систем байгуулах ажлыг эхлүүлсэн бөгөөд дүүргүүдийн цогцолборуудын нийтийн тээврийн сүлжээ бүтэц нь өнөөдөрийнхөөр бий болсон байна. 1914 онд Бронксийн тойргийг бий болгосноор НЬю-Йоркийн тойрог нь нэг Манхэттений хэмжээгээр багассан байна. Нутаг дэвсгэрийн хүрээг тэлж томруулах явц 1932 оноос эрчимтэй эхэлсэн бөгөөд Дэлхийн 2-р дайны үеэр ба дараа нь өмнөт мужуудаас хар арьстан цагаачид ихээр нэмэгдсэн төдийгүй Карибын тэнгисийн орчим болон Латин Америк, Пуэрто-Рико зэрэг газруудаас ихээр орж ирсэн байна. 20-р зууны эхний хагаст хот аж үйлдвэрийн болон худалдаа,холбооны дэлхийг хамарсан төв болсон байна.НЬю-Йоркийн тэнгэр багандсан өндөр байшингуудыг 1930-аад оноос барьж заримыг нь ашиглалтанд оруулсан ба дэлхийн 2-р дайны дараа НЬю-Йорк нь дэлхийн тэргүүлэгч лидер хот болсон бөгөөд Нэгдсэн Үндэсний Байгуулгын төв байрыг байгуулсан нь улс төрийн давцанд нь чухал алхам болжээ. Үүнтэй нэг зэрэг хүн амын зарим хэсэг нь хотын зах руу шилжсэнээр хүн амын тоо аажмаар буурч эхэлсэн байна. 1970-аад онд аж үйлдвэр болон худалдааны өөрчлөлт, мөн гэмт хэргийн өсөлт зэргээс нийгэм ба эдийн засгийн хямрал нүүрэлж эхэлсэн бөгөөд 1980-аад онуудад өсөлт үл мэдэгхүйц нэмэгдэж эхэлсэн нь 1990-ээд онд асар эрч хүчээр солигдсон байна.НЬю-Йорк хотын хүн ам түүхэндээ анх удаа 8 саяд хүрсэн нь цагаачдын өсөлт, гэмт хэрэг нилээд хэмжээгээр буурсан,арьс өнгөөр ялгаврлах үзэл нилээд зөөлөрсөн зэрэгтэй холбоотой юм байна. Энэ нь хотын үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ өсөхөд нилээн нөлөөлсөн байна. 2001 оны 9-р сарын 11-ний зэрлэг халдлаганд Вашингтон, Нью-Йорк хотууд өртсөнөөс НЬю-ИЙоркийн 'Ихэр-Цамхаг " дэлхийн худалдааны төвийг нурааснаас үүдэлтэй гал түймэр, утаа униар нуринган дороос нь хэдэн сарын турш уугисан бөгөөд цэвэрлэх ажиллагаа санаснаас хурдан дууссан гэж тэмдэглэгдсэн байнаа.Одоо уг суурин дээр дэлхийд хамгийн өндөр 532,8 м 'Эрх чөлөөний цамхаг ' барихаар ажиллаж байгааг тэр хавиар явах үедээ харж сонирхох боломжтой юм байна лээ. НЬю-Йоркийн хамгийн өндөр цэг нь Статен-Айлендад байдаг 125 м өндөр Тодт-Хилл бөгөөд хамгийн уудам, дов гүвээ ихтэй сийрэг хүн амтай хэсэг нь юм байна.Харин нь Манхэттен болохоор тэнгэр багандсан болон шигүү баригдсан өндөр байшин ихтэй, газар нь гэхэд гудамж замаар хязгаарлагдмал хүн амын нягтралтай юм. АНУ-ын албаны мэдээгээр бол хот 1214,4 квадрат км бөгөөд үүний 785,6 квадрат км нь хуурай газар, 428,8 квадрат км /35,31% /нь ус юм байна.НЬю-Йоркийн цаг агаар нь ялангуяа өвөл нь эх газар талаасаа ирдэг сэрүүн агаарын урсгалын нөлөөгөөр эрс тэс,чийлэг байдаг байна.2000 оны байдлаар НЬю-Йорк 8 сая гаруй хүнтэй, үүнээс 1,8 сая айл, 3,01 гэрийн ажилтай хүмүүс, эдгээрийн 29,7% нь 18-аас доош насны хүүхэд, 19,1% нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд, 9,9% нь 65 буюу түүнээс өндөр настай ганц бие хүмүүс байдаг байна.Сонирхуулахад хотын хүн амын 24,2% нь 18-аас залуу, 32,9% нь 25-44, 21,2% нь 45-64, 11,7% нь 65 буюу түүнээс дээш насныхан, хүн амын нягтрал нь 1квадрат км газарт 10194, хотын хүн амын бүрэлдэхүүн нь 44,66% нь цагаан, 26,59% нь африк гаралтай америкууд, 0,52% суурь америкууд /индианчууд/ 9,83% нь ази-ууд, 0,07% номхон далайн эрэг хавьцаа газраас суурьшсан хүмүүс, 13,42% нь бусад үндэстэн, 4,92% нь ястан ,26,98% нь латин америк гаралтай юм байна. НЬю-Йорк нь АНУ-ын аж үйлдвэрийн олон салбарын болон НЬю-Йорк Хөрөнгийн бирж//, Насдау//, Америкийн Хөрөнгийн бирж//, НЬю-Йорк Худалдааны бирж//, НЬю-Йорк Худалдааны Зөвлөл// зэрэг санхүүгийн төв нь бөгөөд Манхэттений доод хэсэгт Уолл-стрит-д төвлөрсөн байна. НЬю-Йорк нь Голливуд шилжихээс өмнө анхны америкийн кино үйлдвэрлэгчдийн төв байсан бөгөөд одоо ч гэсэн кино болон теле нэвтрүүлгүүд эндээс хийгддэг байна. Мөн НЬю-Йорк нь АНУ-ын загварын ертөнцийн нийслэл гэгддэг бөгөөд энд олонхи загвар зохион бүтээгчдийн төв болон хэвлэлийн төвүүд байралдаг байна.Хэрэв та АНУ-ын хамгийн их нягтралтай НЬю-Йоркд ирвэл уран бүтээл,үрлаг соёл, түүх, шинжлэх-үхаан ба техник гэх мэт НЬю-Йоркийн эргэн тойронд байдаг хамгийн сонирхолтой дэлхийд алдартай газруудыг үзэж сонирхох боломжтой юм.Заримаас нь товч дурдахад: Эрх Чөлөөний Хөшөө-энэ хөшөө нь 1886-нд боссон, Францын ард түмнээс Америкийн ард түмэнд найрамдал эв нэгдлийн билэгдэл болгон гэрээслэн үлдээсэн бүх нийтийн ардчилал эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон байна. Эллисийн арал-энэ арал нь НЬю-Жерси-ийн эрэгт ойрхон байралдаг 1892 онд нээгдсэн НЬю-Йорк-Харборийн жижиг арал бөгөөд үндэсний цагаачдын нэвтрэх цэг байсан байна. Times Square- энэ нь НЬю-Йорк орчмийн нилээд сонирхолтой, Бродвау болон Долдугаар авеню 2-ын огтлолцол дээр байдаг Манхэттений гол зах зээлийн баруун тал бөгөөд зарлал,рекламын гэрэлт самбаруудтай, театр болон музей, ресторан, бар, дэлгүүрүүдтэй хамгийн алдартай газруудын нэг юм. Төв Цэцэрлэгт Хүрээлэн-энэ нь НЬю-Йоркийн Манхэттен дүүрэгт байралдаг хамгийн том нийтийн цэцэрлэгт хүрээлэн бөгөөд АНУ-даа хамгийн алдартай ерөнхий орчинг нь олон кино болон телевизийн программд харуулсан байна. Гэгээн Патрикийн Сүм -энэ сүм нь цагаан гантиг чулуугаар өнгөлөгдсөн барилгатай, римийн католик епархиитай барилдлагаатай Нео-Гофик хэлбэрийн загварын дараахьбөгөөд Америкийн хойт хэсгийн католик шашинтнуудын дүрсээр чимэглэгдсэн асар том сүм юм билээ.Метрополитен- уран зургийн музей нь 2 сая гаруй үзэсгэлэнгээрээ европын баримал, уран зураг, Египтийн цутгамал баримлууд, грек-киприотийн эд зүйлс, ислам,ази ба африкийн соёл урлагийн бүтээлүүдийг толилуулсан байна. Бруклингийн гүүр- энэ гүүр нь НЬю-Йорк орчмийн хамгийн их сонирхол татах газрын нэг бөгөөд 19-р зууны инженерүүдийн агуу бүтээл болсон байна.Энэ алдартай гүүр нь Бруклинг Ист-Ривер дэхь Манхэттений доод хэсгийг холбодог 1,5 км урт юм байна. Хятад Хот-энэ нь Манхэттений зүүн хэсэгт байралдаг олон тооны хятадууд суурьшсан америк тивийн хамгийн том Хятад хот юм. Энд хятад болон вьетнам, филиппин, Бирма ба пуэрторикан зэрэг цагаачид болон жуулчдын ирэх дуртай газар юм. Empire State Building- Империя Стейт Билдинг нь 1971 онд Дэлхийн худалдааны төв баригдах хүртэл 1931 оноос дэлхийн хэмжээнд хамгийн өндөр барилгад тооцогдож байсан байна. Уг барилга нь Америкийн иргэний барилгын инженерийн бүтээлээр орчин үед дэлхийн долоон гайхамшгийн нэгээр нэрлэгдсэн байна.
НЬю-Йорк хотын гол зүйлийг маш товчхон дурдахад ийм байна. Дараа, дараагынхаа цувралаар сонирхолтой олон сайхан газруудын тухай таны сонорт хүргэхийг хичээх болноо.Та илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар хандаарай. www.ny stste New York City /үргэлжлэл байгаа/ Наваан, NY
Wednesday, December 3, 2008
Америкаар аялахуй.
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС. Колумбын дүүрэг дэхь Үндэсний Соёлын Төв /The John F. Kennedy Center for the performing Arts /
АНУ-ын нийслэл Вашингтон хотод хэсэг хугацаанд амьдран түүхийн болон соёлын хөгжилийн зах зухтай танилцаж тэр тухайгаа та бүхэнтэй хуваалцах завшаан олдож байгаад баяртай байдаг юм. Юны түрүүнд хамгийн сонирхолтой нэг зүйлийн тухай та бүхнийхээ сонорт хүргэхэд та жилийн 365 хоног Вашингтон ДС-гийн Колумбийн дүүрэг дэхь Линкольны дурсгалын цогцолборын ойролцоо Потомак голын эрэгт байралдаг Кеннеди Төвөөс зохион байгуулдаг урлагийн тоглолтыг үнэ төлбөргүй үзэх боломжтой юм билээ. Анх уг төвийг хэдэн жилийн өмнө үзэхээр очоод үнэ төлбөргүй тайлбарлагчтай аялалд хамрагдах үед 'та манай төвд аялалд хамрагдаж байгаа анхны монгол хүн байна ' гэж хэлэхэд нь нилээн гайхаж билээ. Одоо та нартаа энэ төвийн тухай танилцуулая.Уг үндэсний дурсгалын цогцолбор болох Кеннеди төв нь урлагийн бүтээлийг дэлгэн үзүүлэх талбар бөгөөд бүх нийтэд нээлттэй байдаг байна.
Одоо уг төвийн ерөнхий бүтцийг толилуулъя.
Гэр бүлийн театр: Энэ театр нь гол төлөв дэлхийн классик жүжиг болон гэр бүлийн жүжгийг гэр бүлийнхэн, залуучууд болон хүүхдүүдэд толилуулдаг 320 суудалтай . Уг тетрт 1970-аад оны сүүлчээр нилээн удаан хугацаанд сэргээн засварлалт хийгдэж компютрийн систем, тоон видео-дэлгэц зэрэгт холбож дуужуулах системийг сайжруулсан байна.
Эйзенхауэр театр: Үндэсний Соёлын Төвийг байгуулах санаачлагыг гарган хуульчлан гарын үсэг зурсан ерөнхийлөгч, профессор, доктор Дуайт Эйзэнхауэрийн нэрэмжит энэ театрт дуурь, балет, орчин үеийн бүжиг болон театрчилсан тоглолтыг дэлгэн үзүүлдэг 1100 суудалтай. Уг театр нь 40 хөгжимчин бүхий оркестр байрлах тайзны урьд талдаа талбайтай бөгөөд 2007-2008 онд дотоод талын засал болон гэрэлтүүлэг, дуужуулах систем зэргээ сэргээн засварласан байна.
Дуурийн театр: Дуурийн театрт дуурь, бүжгэн жүжиг болон хөгжимт тоглолтууд хийгддэг байна.Энэ театр нь Япон улсаас бэлэглэсэн улаан ба алтан шаргал өнгөтэй торгон хөшигтэй бөгөөд гэрэлтүүлэгийн люстр нь Австри улсынх юм байна. Хэмжээгээрээ уг төвийн 2-т бичигддэг, 2300 суудалтай.
Концертийн танхим: Уг төв дэхь хэмжээгээрээ хамгийн томд тооцогдох концертийн танхим нь Үндэсний симфони оркестрийн гол байр бөгөөд 2400 суудалтай. Энд дэлхийн олон орны оркестр болон нэр хүндтэй хүмүүс тоглолтоо хийдэг байна. Энэ театрт шинэ стандарт бүхий дээд зэргийн чанартай дуужуулах системийг сонсогдох түвшинд байрлуулсан байна.Мөн Норвеги улсаас бэлэглэсэн 11 болор гэрлийн люстр, Бостоны Филене сангаас бэлэглэсэн 4000 гаруй хоолой бүхий орган хөгжим зэрэг энэ танхимд байдаг байна.
Мянганы эхлэл: Кенеди төвийн урт том гэгээвчинд 'Мянганы эхлэл ' нэрээр овоглосон үнэ төлвөргүй тоглолт өдөр бүр оройн 6 цагаас болдог байна.Энд гадаадын болон бүх 50 штатаас ирсэн групп ба урлагийн бүх л төрлийн тоглолтуудыг толилуулдаг байна. Энэ тухай дараахь WEB -ээс тодорхой мэдээлэл авах боломжтой. kennedy-center.org/millennium.
Терраса театр: Терраса театр нь байшингийн оройн түвшинд 1970-аад оны сүүлчээр төвийн 200 жилийн ойгоор нь Америкд Японы ард түмний бэлэглэлээр байгуулагдсан, дээд зэргийн дуужуулалттай учраас джаз хөгжим, гоцлол болон дөрвөл хөгжим,балет, орчин үеийн бүжиг зэрэг олон тоглолт,театрийн гэр бүлүүд, бүжгийн программыг толилуулдаг 500 суудалтай юм байна.
Лаборатор театр: Театрийн бүтээлүүд болон үечилсэн туршилтын бүтээлийг дэлгэн толилуулдаг лаборатор театр нь 350 суудалтай террасийн түвшинд байралдаг байна.
Галерейн терраса:Террасийн түвшингийн энэ зайд Кеннеди төвийн Джаз клуб болон урлагийн хөдөлгөөнт дүрсийн дэлгэц, лекц, харилцан яриа,нийтэд болон багш нарт зориулсан урлагийн тоглолтын талаархи хичээл ,семинар хийгддэг байна
Нийтийн талбай:Төрийн заал ба үндэстний заал
Төрийн зааланд холбоонд элссэн дарааллаар нь 50 штатын далбааг мөн АНУ-д хамрагддаг 5 нутаг дэвсгэрийн болон Колумбын дүүргийн далбааг байрлуулсан байдаг юм билээ.Үндэстний зааланд нь АНУ-тай дипломат харьцаатай дэлхийн олон орны далбааг үсгийн дарааллаар байрлуулсны дотор манай улсын далбаа нилээн содон харагдаж байна лээ.Мөн заалны хананд байрлуулсан үзүүлэнгүүд нь Кеннеди төвийн талаархи болон сурталчилгааны чиглэлтэй юм билээ. Уг зааланд бэлэг дурсгалын дэлгүүр, мэдээлэлийн алба, албаны харилцах хайрцаг байрлах ба хоёр заалнаас төв гэгээвч ба террасийн түвшин хурдэг цахилгаан шатнууд байралдаг байна.
Төв гэгээвч: Энэ гэгээвчийн хэмжээ нь Вашингтон дахь Телль-ийн дурсгалын хөшөөнөөс ч том дэлхийд дээгүүр орохоор бөгөөд уртаараа 190 орчим метр, өргөнөөрөө 12,2 метр, өндөр таазтайгаас гадна нэг бүр нь бараг тонн орчим жинтэй гоёмсог 16 болор люстртэй. Энэ гэгээвчийн төв хэсэгт нь алдарт барималч Роберт Берксийн бүтээл болох ерөнхийлөгч Джон Ф. Кеннеди- ийн хүрэл цутгамал толгойн барималыг тусгай суурин дээр байрлуулсан нь гэгэвчийн аль ч талаас тод харагдаж байхаар хийсэн байна.Энд ирсэн бүх л хүмүүс энэ дурсгалын барималын өмнө зургаа татуулдаг заншилтай юм .
Хойт ба өмнөт талбай: Эдгээр том задгай орон зайд төрөл бүрийн концерт болон фестиваль зохион байгуулах зориулалттай юм байна.
Гол ба дээвэр дээрхи терраса: Та уг төвийн дээвэр дээр гарах боломжтой бөгөөд эндээс АНУ-ын Капитол, Вашингтоны дурсгал, Линкольн ба Джеферсоны дурсгалын цогцолбор, Вашингтон, Үндэсний сүм, Потомак гол, ба хөрш зэргэлдээ штат Вирджиния, Пентагон ба Арлингтоны Үндэсний оршуулгын газар зэрэг нь алган дээр тавьсан юм шиг л харагдах болно.
Уг төв хэрхэн ямар түүхтэй байгуулагдсан, санхүүжилт гэх мэт сонирхолтой асуудлуудын талаар өгүүлье.
Уг төвийн түүхийн хуудсыг сөхвөөс 1971 онд нийтэд үүдээ нээсэн бөгөөд түүний суурь тавих үндэс нь бүр 1958 оноос Ерөнхийлэгч Дуайт Эйзенхауэр болон 2 намын тэргүүнүүд Үндэсний соёлын төв байгуулах хууль эрхийн бичиг баримтад гарын үсэг зурснаас үүдэлтэй юм байна. Үндэсний соёлын төвийн хуулийн агуулгын үндсэн чиглэл нь 4 хэсэгтэй ба юуны өмнө барьж байгуулах асуудлыг шийдвэрлэх , классик болон орчин үеийн урлагийн тоглолтыг өргөн хүрээтэй хэрхэн нийтийн хүртээл болгох мөн төвийн сургалтын бодлогыг тодорхойлох, санхүүгийн асуудлыг бие даан шийдвэрлэх бодлого баримтлах гэхдээ эх үүсгэврийг хэрхэн бий болгон ашиглах зэрэг тусгагдсан байна. Ерөнхийлөгч Джон Ф.Кеннеди нь амьдралын болон урлагийн талыг илүү баримталдаг байснаас гадна нийгмийн харьцааны удирдлагыг “ Хүмүүнлэгийн оюун ухаанд бидний оруулах хувь нэмэр”-ийг урьдал болгож чиглүүлэхийг эрмэлздэг нэгэн байсан байна. Кеннеди өөрийн эхнэр Жаклин болон хатагтай Эйзенхаур нарыг "Үндэсний соёлын төв”-ийг байгуулах,хөрөнгө бүрдүүлэх ажиллагаанд оролцуулахаар тэргүүнээр томилж Цагаан ордонд зохион байгуулагддаг тусгай хүлээн авалт болон үдийн хоолны үеэр хандив цуглуулах, сан байгуулах зэрэгт захиргааны ажилчдыг хамтад нь дайчлах зэргээр ихээхэн чармайлттай ажилласан байна.Ерөнхийлөгч Кеннеди энэ төслийнхээ даргаар нь бараг гурван арван жилийн турш төвийн үйл ажиллагааны чиглүүлэгч од болсон Роджер Л.Стивенсийг 1961 онд томилсон бөгөөд тэрээр үл хөдлөх хөрөнгө, улс төр, урлагийн бүтээлийг хөхүүлэн дэмжих санг босгох болон театрын найруулга зэрэгт сэтгэл хөдөлхүйц амжилтыг авчирсан бөгөөд төвийг барих явцыг хянаж байсан байна. 1963 оны 11-р сарын Ерөнхийлөгч Кеннеди-ийн аллагаас 2 сарын дараа Конгресс Үндэсний Соёлын төвийг түүний "амьд дурсгалд " зориулж бариулахаар 23 сая $-ийг шилжүүлсэн байна.Кеннеди төвийг барих сан бүрдүүлэх ажиллагаа маш хурдацтай өргөжиж сайн дурынхан бүх л ард түмнийг энд хамруулаад зогсохгүй дэлхий нийтээс ч хандив өргөж төслийг хэрэгжүүлэх, барилгын материал болон бусад зүйлээр туслаж байсан байна.1965 оны 12 сард Ерөнхийлөгч Линдон Джонсон Үндэсний Соёлын төвийг барих газрыг 1914 онд Линкольны, 1938 онд Джефферсоны дурсгалын цогцолбор барих газрыг хөндөж байсан алтадсан хүрзээр сэндийлж үйл ажиллагааг нь эхлүүлсэн түүхтэй юм байна.Бүр эхнээсээ уг төв нь улсын болон хувийн хамтарсан санхүүжүүлтээр ажиллаж эхэлсэн бөгөөд жил бүр барилгын ашиглалт, хамгаалалт зэрэгтээ улсаас санхүүжилт авч урлагийн программ болон тасалбар борлуулалт зэрэг бусад үйл ажиллагаагаа өөрийн сан болон корпорац, хувь хүмүүсийн хандиваар явуулж ирсэн байна. Үндэсний Соёлын төв нь анхныхаа нээлтийг 1971 оны 9-р сарын 8-нд Ерөнхийлөгч Кеннедийн дурсгалд зориулж домогт хөгжмийн зохиолч, удирдаач Леонарда Бернстайны дэлхийн хэмжээний бүтээлээр нээсэн байна. Энэ тухай "Нью Иорк таймс "-ийн дараахь өдрийн тэргүүн нүүрэнд "Нийслэлийн иргэд урлаг соёлынхоо ид цэцэглэлтийн үед энэ орой 70 саяаар Потомкийн хязгаарт боссон хөгжим,бүжиг, драмын гантиг ордонд сэтгэл хөдлөм нээлтээ хийлээ " гэж дурдсан байдаг байна.Уг төв нь нийтийн дунд Кеннеди төв гэдгээрээ алдаршсан бөгөөд жүжиг, бүжгэн жүжиг болон симфони найрал хөгжмийн тоглолтууд, дуурь, мюзик холл гэх мэт тоглолтуудаас гадна дэлхийн бусад орны урлагийн тоглолтыг толилуулдаг уламжлалтай юм байна.Уг төвөөс улс даяар штат бүрт олон сая залуучуудад зориулсан боловсролын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж ирсэн байна.Мөн төвийн үйл ажиллагааг улам нээлттэй халуун уур амьсгалтай болгоход ихээхэн анхаарч тоглолтуудаа бүх түвшингийн орлоготой хүмүүсийг татахад чиглүүлэн үнэ багатай болон үнэгүй тоглолтыг зохион байгуулах болсон байна. Энэ дашрамд дурсахад ДС-д байх хугацаандаа уг төвд бусад штат болон гадаадын олон сайхан урлагийн тоглолтыг үнэ төлбөргүй үзсэн бөгөөд хамгийн сонирхолтой нь 100 төгөлдөр хуурчын тоглолтыг гадаа задгай талбайд сонирхож бахархаж байсан билээ.Америкчууд эвхдэг сандалтайгаа ирж тухладаг юм билээ.Мөн Хятадын соёлын өдрүүд сарын хугацаанд зохиогдох үер Өвөр монголчуудын тоглолтыг олон хүн сонирхон үзэж байсантай тааралдаж хэрэв манай урлагын тоглолт болвол магад олон хүн сонирхох юм байна даа гэж бодогдож байсан шүү.
Та энэ төвийн талаар дараахь хаягаар ороод үзээрэй.
www,kennedy-center.org /үргэлжлэл байгаа/ Наваан , NY
Bашингтон ДС. Колумбын дүүрэг дэхь Үндэсний Соёлын Төв /The John F. Kennedy Center for the performing Arts /
АНУ-ын нийслэл Вашингтон хотод хэсэг хугацаанд амьдран түүхийн болон соёлын хөгжилийн зах зухтай танилцаж тэр тухайгаа та бүхэнтэй хуваалцах завшаан олдож байгаад баяртай байдаг юм. Юны түрүүнд хамгийн сонирхолтой нэг зүйлийн тухай та бүхнийхээ сонорт хүргэхэд та жилийн 365 хоног Вашингтон ДС-гийн Колумбийн дүүрэг дэхь Линкольны дурсгалын цогцолборын ойролцоо Потомак голын эрэгт байралдаг Кеннеди Төвөөс зохион байгуулдаг урлагийн тоглолтыг үнэ төлбөргүй үзэх боломжтой юм билээ. Анх уг төвийг хэдэн жилийн өмнө үзэхээр очоод үнэ төлбөргүй тайлбарлагчтай аялалд хамрагдах үед 'та манай төвд аялалд хамрагдаж байгаа анхны монгол хүн байна ' гэж хэлэхэд нь нилээн гайхаж билээ. Одоо та нартаа энэ төвийн тухай танилцуулая.Уг үндэсний дурсгалын цогцолбор болох Кеннеди төв нь урлагийн бүтээлийг дэлгэн үзүүлэх талбар бөгөөд бүх нийтэд нээлттэй байдаг байна.
Одоо уг төвийн ерөнхий бүтцийг толилуулъя.
Гэр бүлийн театр: Энэ театр нь гол төлөв дэлхийн классик жүжиг болон гэр бүлийн жүжгийг гэр бүлийнхэн, залуучууд болон хүүхдүүдэд толилуулдаг 320 суудалтай . Уг тетрт 1970-аад оны сүүлчээр нилээн удаан хугацаанд сэргээн засварлалт хийгдэж компютрийн систем, тоон видео-дэлгэц зэрэгт холбож дуужуулах системийг сайжруулсан байна.
Эйзенхауэр театр: Үндэсний Соёлын Төвийг байгуулах санаачлагыг гарган хуульчлан гарын үсэг зурсан ерөнхийлөгч, профессор, доктор Дуайт Эйзэнхауэрийн нэрэмжит энэ театрт дуурь, балет, орчин үеийн бүжиг болон театрчилсан тоглолтыг дэлгэн үзүүлдэг 1100 суудалтай. Уг театр нь 40 хөгжимчин бүхий оркестр байрлах тайзны урьд талдаа талбайтай бөгөөд 2007-2008 онд дотоод талын засал болон гэрэлтүүлэг, дуужуулах систем зэргээ сэргээн засварласан байна.
Дуурийн театр: Дуурийн театрт дуурь, бүжгэн жүжиг болон хөгжимт тоглолтууд хийгддэг байна.Энэ театр нь Япон улсаас бэлэглэсэн улаан ба алтан шаргал өнгөтэй торгон хөшигтэй бөгөөд гэрэлтүүлэгийн люстр нь Австри улсынх юм байна. Хэмжээгээрээ уг төвийн 2-т бичигддэг, 2300 суудалтай.
Концертийн танхим: Уг төв дэхь хэмжээгээрээ хамгийн томд тооцогдох концертийн танхим нь Үндэсний симфони оркестрийн гол байр бөгөөд 2400 суудалтай. Энд дэлхийн олон орны оркестр болон нэр хүндтэй хүмүүс тоглолтоо хийдэг байна. Энэ театрт шинэ стандарт бүхий дээд зэргийн чанартай дуужуулах системийг сонсогдох түвшинд байрлуулсан байна.Мөн Норвеги улсаас бэлэглэсэн 11 болор гэрлийн люстр, Бостоны Филене сангаас бэлэглэсэн 4000 гаруй хоолой бүхий орган хөгжим зэрэг энэ танхимд байдаг байна.
Мянганы эхлэл: Кенеди төвийн урт том гэгээвчинд 'Мянганы эхлэл ' нэрээр овоглосон үнэ төлвөргүй тоглолт өдөр бүр оройн 6 цагаас болдог байна.Энд гадаадын болон бүх 50 штатаас ирсэн групп ба урлагийн бүх л төрлийн тоглолтуудыг толилуулдаг байна. Энэ тухай дараахь WEB -ээс тодорхой мэдээлэл авах боломжтой. kennedy-center.org/millennium.
Терраса театр: Терраса театр нь байшингийн оройн түвшинд 1970-аад оны сүүлчээр төвийн 200 жилийн ойгоор нь Америкд Японы ард түмний бэлэглэлээр байгуулагдсан, дээд зэргийн дуужуулалттай учраас джаз хөгжим, гоцлол болон дөрвөл хөгжим,балет, орчин үеийн бүжиг зэрэг олон тоглолт,театрийн гэр бүлүүд, бүжгийн программыг толилуулдаг 500 суудалтай юм байна.
Лаборатор театр: Театрийн бүтээлүүд болон үечилсэн туршилтын бүтээлийг дэлгэн толилуулдаг лаборатор театр нь 350 суудалтай террасийн түвшинд байралдаг байна.
Галерейн терраса:Террасийн түвшингийн энэ зайд Кеннеди төвийн Джаз клуб болон урлагийн хөдөлгөөнт дүрсийн дэлгэц, лекц, харилцан яриа,нийтэд болон багш нарт зориулсан урлагийн тоглолтын талаархи хичээл ,семинар хийгддэг байна
Нийтийн талбай:Төрийн заал ба үндэстний заал
Төрийн зааланд холбоонд элссэн дарааллаар нь 50 штатын далбааг мөн АНУ-д хамрагддаг 5 нутаг дэвсгэрийн болон Колумбын дүүргийн далбааг байрлуулсан байдаг юм билээ.Үндэстний зааланд нь АНУ-тай дипломат харьцаатай дэлхийн олон орны далбааг үсгийн дарааллаар байрлуулсны дотор манай улсын далбаа нилээн содон харагдаж байна лээ.Мөн заалны хананд байрлуулсан үзүүлэнгүүд нь Кеннеди төвийн талаархи болон сурталчилгааны чиглэлтэй юм билээ. Уг зааланд бэлэг дурсгалын дэлгүүр, мэдээлэлийн алба, албаны харилцах хайрцаг байрлах ба хоёр заалнаас төв гэгээвч ба террасийн түвшин хурдэг цахилгаан шатнууд байралдаг байна.
Төв гэгээвч: Энэ гэгээвчийн хэмжээ нь Вашингтон дахь Телль-ийн дурсгалын хөшөөнөөс ч том дэлхийд дээгүүр орохоор бөгөөд уртаараа 190 орчим метр, өргөнөөрөө 12,2 метр, өндөр таазтайгаас гадна нэг бүр нь бараг тонн орчим жинтэй гоёмсог 16 болор люстртэй. Энэ гэгээвчийн төв хэсэгт нь алдарт барималч Роберт Берксийн бүтээл болох ерөнхийлөгч Джон Ф. Кеннеди- ийн хүрэл цутгамал толгойн барималыг тусгай суурин дээр байрлуулсан нь гэгэвчийн аль ч талаас тод харагдаж байхаар хийсэн байна.Энд ирсэн бүх л хүмүүс энэ дурсгалын барималын өмнө зургаа татуулдаг заншилтай юм .
Хойт ба өмнөт талбай: Эдгээр том задгай орон зайд төрөл бүрийн концерт болон фестиваль зохион байгуулах зориулалттай юм байна.
Гол ба дээвэр дээрхи терраса: Та уг төвийн дээвэр дээр гарах боломжтой бөгөөд эндээс АНУ-ын Капитол, Вашингтоны дурсгал, Линкольн ба Джеферсоны дурсгалын цогцолбор, Вашингтон, Үндэсний сүм, Потомак гол, ба хөрш зэргэлдээ штат Вирджиния, Пентагон ба Арлингтоны Үндэсний оршуулгын газар зэрэг нь алган дээр тавьсан юм шиг л харагдах болно.
Уг төв хэрхэн ямар түүхтэй байгуулагдсан, санхүүжилт гэх мэт сонирхолтой асуудлуудын талаар өгүүлье.
Уг төвийн түүхийн хуудсыг сөхвөөс 1971 онд нийтэд үүдээ нээсэн бөгөөд түүний суурь тавих үндэс нь бүр 1958 оноос Ерөнхийлэгч Дуайт Эйзенхауэр болон 2 намын тэргүүнүүд Үндэсний соёлын төв байгуулах хууль эрхийн бичиг баримтад гарын үсэг зурснаас үүдэлтэй юм байна. Үндэсний соёлын төвийн хуулийн агуулгын үндсэн чиглэл нь 4 хэсэгтэй ба юуны өмнө барьж байгуулах асуудлыг шийдвэрлэх , классик болон орчин үеийн урлагийн тоглолтыг өргөн хүрээтэй хэрхэн нийтийн хүртээл болгох мөн төвийн сургалтын бодлогыг тодорхойлох, санхүүгийн асуудлыг бие даан шийдвэрлэх бодлого баримтлах гэхдээ эх үүсгэврийг хэрхэн бий болгон ашиглах зэрэг тусгагдсан байна. Ерөнхийлөгч Джон Ф.Кеннеди нь амьдралын болон урлагийн талыг илүү баримталдаг байснаас гадна нийгмийн харьцааны удирдлагыг “ Хүмүүнлэгийн оюун ухаанд бидний оруулах хувь нэмэр”-ийг урьдал болгож чиглүүлэхийг эрмэлздэг нэгэн байсан байна. Кеннеди өөрийн эхнэр Жаклин болон хатагтай Эйзенхаур нарыг "Үндэсний соёлын төв”-ийг байгуулах,хөрөнгө бүрдүүлэх ажиллагаанд оролцуулахаар тэргүүнээр томилж Цагаан ордонд зохион байгуулагддаг тусгай хүлээн авалт болон үдийн хоолны үеэр хандив цуглуулах, сан байгуулах зэрэгт захиргааны ажилчдыг хамтад нь дайчлах зэргээр ихээхэн чармайлттай ажилласан байна.Ерөнхийлөгч Кеннеди энэ төслийнхээ даргаар нь бараг гурван арван жилийн турш төвийн үйл ажиллагааны чиглүүлэгч од болсон Роджер Л.Стивенсийг 1961 онд томилсон бөгөөд тэрээр үл хөдлөх хөрөнгө, улс төр, урлагийн бүтээлийг хөхүүлэн дэмжих санг босгох болон театрын найруулга зэрэгт сэтгэл хөдөлхүйц амжилтыг авчирсан бөгөөд төвийг барих явцыг хянаж байсан байна. 1963 оны 11-р сарын Ерөнхийлөгч Кеннеди-ийн аллагаас 2 сарын дараа Конгресс Үндэсний Соёлын төвийг түүний "амьд дурсгалд " зориулж бариулахаар 23 сая $-ийг шилжүүлсэн байна.Кеннеди төвийг барих сан бүрдүүлэх ажиллагаа маш хурдацтай өргөжиж сайн дурынхан бүх л ард түмнийг энд хамруулаад зогсохгүй дэлхий нийтээс ч хандив өргөж төслийг хэрэгжүүлэх, барилгын материал болон бусад зүйлээр туслаж байсан байна.1965 оны 12 сард Ерөнхийлөгч Линдон Джонсон Үндэсний Соёлын төвийг барих газрыг 1914 онд Линкольны, 1938 онд Джефферсоны дурсгалын цогцолбор барих газрыг хөндөж байсан алтадсан хүрзээр сэндийлж үйл ажиллагааг нь эхлүүлсэн түүхтэй юм байна.Бүр эхнээсээ уг төв нь улсын болон хувийн хамтарсан санхүүжүүлтээр ажиллаж эхэлсэн бөгөөд жил бүр барилгын ашиглалт, хамгаалалт зэрэгтээ улсаас санхүүжилт авч урлагийн программ болон тасалбар борлуулалт зэрэг бусад үйл ажиллагаагаа өөрийн сан болон корпорац, хувь хүмүүсийн хандиваар явуулж ирсэн байна. Үндэсний Соёлын төв нь анхныхаа нээлтийг 1971 оны 9-р сарын 8-нд Ерөнхийлөгч Кеннедийн дурсгалд зориулж домогт хөгжмийн зохиолч, удирдаач Леонарда Бернстайны дэлхийн хэмжээний бүтээлээр нээсэн байна. Энэ тухай "Нью Иорк таймс "-ийн дараахь өдрийн тэргүүн нүүрэнд "Нийслэлийн иргэд урлаг соёлынхоо ид цэцэглэлтийн үед энэ орой 70 саяаар Потомкийн хязгаарт боссон хөгжим,бүжиг, драмын гантиг ордонд сэтгэл хөдлөм нээлтээ хийлээ " гэж дурдсан байдаг байна.Уг төв нь нийтийн дунд Кеннеди төв гэдгээрээ алдаршсан бөгөөд жүжиг, бүжгэн жүжиг болон симфони найрал хөгжмийн тоглолтууд, дуурь, мюзик холл гэх мэт тоглолтуудаас гадна дэлхийн бусад орны урлагийн тоглолтыг толилуулдаг уламжлалтай юм байна.Уг төвөөс улс даяар штат бүрт олон сая залуучуудад зориулсан боловсролын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж ирсэн байна.Мөн төвийн үйл ажиллагааг улам нээлттэй халуун уур амьсгалтай болгоход ихээхэн анхаарч тоглолтуудаа бүх түвшингийн орлоготой хүмүүсийг татахад чиглүүлэн үнэ багатай болон үнэгүй тоглолтыг зохион байгуулах болсон байна. Энэ дашрамд дурсахад ДС-д байх хугацаандаа уг төвд бусад штат болон гадаадын олон сайхан урлагийн тоглолтыг үнэ төлбөргүй үзсэн бөгөөд хамгийн сонирхолтой нь 100 төгөлдөр хуурчын тоглолтыг гадаа задгай талбайд сонирхож бахархаж байсан билээ.Америкчууд эвхдэг сандалтайгаа ирж тухладаг юм билээ.Мөн Хятадын соёлын өдрүүд сарын хугацаанд зохиогдох үер Өвөр монголчуудын тоглолтыг олон хүн сонирхон үзэж байсантай тааралдаж хэрэв манай урлагын тоглолт болвол магад олон хүн сонирхох юм байна даа гэж бодогдож байсан шүү.
Та энэ төвийн талаар дараахь хаягаар ороод үзээрэй.
www,kennedy-center.org /үргэлжлэл байгаа/ Наваан , NY
Tuesday, September 23, 2008
Америкаар аялахуй. Bашингтон ДС. Колумбын дүүрэг дэхь Цэцэрлэгт Хүрээлэн /The United States Botanic Garden/ .
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС. Колумбын дүүрэг дэхь Цэцэрлэгт Хүрээлэн /The United States Botanic Garden/ .
Капитолийн хажууд нь 1932 онд байгуулагдсан Фредерик Огюст Бартольди-гийн нэрэмжит Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн төвд түүхийг агуулсан баримал бүхий гоёмсог усан оргилуур байдаг юм билээ.Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн түүх,үүсэл нь усан оргилууртай нягт холбоотой болохоор эндээс эхлэх нь зүйтэй болов уу. Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэн нь нийтийн цуглаан болон тусгай арга хэмжээ зохион байгуулахад тохиромжтой классик маягаар, геометрийн хувьд зөв сонголттой баригдсан байна. Цэцэрлэгт Хүрээлэн нь гол болон хэд хэдэн том шилэн хорго бүхий байшингаас бүрдэх бөгөөд тэнд дэлхийн өнцөг булан бүрээс цуглуулсан төрөл бүрийн ургамлын суулгацыг дэлгэн тавьж нийтийн хүртээл болгон үнэ төлбөргүй үзүүлэн сурталчилдгаас гадна тэдгээрийг олон арван жилийн турш шинэчлэн тордож Америкийн цэцэрлэгжүүлэлтийн явцад шинээр бий болж байгаа ургамлуудаар баяжуулагддаг байна. Орчин үед уг Цэцэрлэгт хүрээлэн нь зөвхөн уламжлалт биш төрөл бүрийн ургамлуудыг нийтэд дэлгэн үзүүлэх чиглэлтэй ургамлын хүрээлэн бүхий шилтгээн болж хувирсан байна. Цэцэрлэгт Хүрээлнгийн гол цөм болсон усан оргилуурыг Фредерик Огюст Бартольди /1834-1904/ 1876 онд Филадельфид нээгдсэн Олон улсын үзэсгэлэнгийн 100 жилийн ойд зориулан 1867онд хийсэн загвараараа бүтээн байгуулсан байна. Бартольди мөн энэ хугацаанд Капитолийн бөмбөрцөг дээрхи эрх чөлөөний хөшөөний загвар дээр ажиллаж байсан байна. Усан оргилуур нь 3 секц бүхий тэгш хэмт бүтэцтэй бөгөөд гурван талт яст мэлхийн дүрс бүхий гол суурин дээр нуман нуруу бүхий усан дагиныг байрлуулан хоорондохь зайд нь далайн амьтдыг дүрсэлэн байрлуулсан нь үнэхээр гоёмсог харагдах бөгөөд энэ нь Грекийн уламжлалт уран баримлын сонгодог хэлбэрээр хийгдсэн нь илэрхий. Усан оргилуурын дээд хэсэг болох усан сан нь тавган хэлбэртэй болохоор холоос харахад гоёмсог суурьтай хундага мэт харагдах бөгөөд улаан хүрэн гантиг чулуугаар хийгдсэн юм билээ.Усан санд байрлах оргилууруудын толгойн гоёл нь навчин хэлбэртэй харин суурийг нь нарийхан хийсэн нь их донжтой харагдаж байна лээ. Уг усан оргилуур нь 40 орчим тонн, 9 орчим метр өндөр хийгдсэн ба усан дагины баримал гэхэд л 3,3 метр гэх мэт энэ оргилуурын элемент бүр маш нарийн деталчлагдан хийгдсэн байна. Сонирхогчдын харцыг гал хэлбэртэй 12 тулгуур бүхий сан луу усан дагины баримлаас чиглэгдэхээр хийгдсэн ба оргилж байгаа ус нь яст мэлхий ба загасны амнаас нь үсэрч байгаа мэтээр цацарч Усан санд байгаа болон орчны гоёмсог дүрслэлүүд дээр буух нь үнэхээр сайхан харагдах юм билээ.
Усан оргилуурын хийн фонаран гэрэлтүүлэг нь түүнийг улам гоёмсог харагдуулдаг бөгөөд Вашингтоны анхны дурсгалт газруудын нэг учраас шөнийн цагаар тогтмол гэрэлтүүлдэг байна. Усан сангийн эргэн тойронгийн гэрлийг 1886 онд нэмсэн бөгөөд 1915 онд анхны бүтцийг шилэн бөмбөрцөг хэлбэртэй болгон өөрчилж цахилгаанд холбосон байна.1927 онд Цэцэрлэгт Хүрээлэнг шилжүүлэх үед усан оргилуурыг засварлан хадгаласан байна.1932 онд усан оргилуурыг дахин одоогын байгаа газар нь суурилуулж 1985 онд Фредерик Огюст Бартольди-гийн нэрэмжит болгон 1986 онд сэргээн засварласан байна.
Одоо Цэцэрлэгт Хүрээлэн хэрхэн бий болсон үүх түүхээс товчхон дурдья.Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн шилэн хоргон байшинд дэлгэн тавьсан дэлхийн өнцөг булан бүрээс авчирсан төрөл бүрийн ургамал, цэцэг, модыг сонирхон танилцаж дэргэд нь патиараа татуулан биширч явснаа дурсахад таатай байна. Америкийн нийслэл Вашингтон ДС дэхь уг Хүрээлэн нь Колумбын институтийн Шинжлэх ухаан ,урлаг соёлыг хөхүүлэн дэмжих хуулийн хүрээнд 1816 оноос суурь нь тавигдсан бөгөөд америкийн ард түмний сайн сайхан ирээдүйн тусын тулд дэлхийн олон орноос төрөл бүрийн ургамлын суулгацыг цуглуулан нутагшуулах замаар бий болсон байна.
Конгресс 1820 онд Хүрээлэнгийн институт байгуулж Капитолын баруун талд нь байгуулахаар шийдвэрлэсэн байна.Гэвч 1837 он хүртэл уг ажиллагаа тодорхой шалтгаанаар зогссон ба 1842 онд Америкт эргэж ирсэн Өмнөт далайг судлах Экспедицийнхэн дэлхийн олон орноос Вашингтон хүртэл олон төрлийн ургамал,цэцэг, модны суулгацыг тээвэрлэн ирснээр Хүрээлэнгийн ажиллагаа сэргэсэн байна. Ингээд эхлээд хуучин патентын товчооны байрны ар талд тусгай хүлэмж барьсан бөгөөд 1850 онд Колумбын Хүрээлэнгийн институт-ийн байранд байсан үйлдвэрүүдийг нүүлгэсэн байна. Хүрээлэн одоогийн байрандаа 1933 онд шилжсэн түүхтэй юм билээ. Уг хүрээлэн нь гадна талдаа 2 акр /1 га арай хүрэхгүй/ бүхий талбайг эзэлсэн тодорхой орчинг бий болгосон шилэн хоргон хүлэмжийг байгуулсан бөгөөд энд өвөрмөц төрөл бүрийн ургамал, цэцэг.модыг тордон тарьж нийтийн хүртээл болгон ирсэн байна. Үндэсний Ургамлын Хүрээлэнд Фредерик Огюст Бартольди-гийн Цэцэрлэгт Хүрээлэн болон гадна талын цэцэгсээр гоёсон тусгай засалттай бут бүхий цэцэрлэг, захиргааны байшин зэрэг багтдаг байна. 1993 онд уг байгууламжыг хамгаалах, ургамлын суулгацыг үржүүлэх, услах систем бүхий тусгай хүлэмж мөн ашиглалтын дэлгүүр бүхий тусгай объектыг нээсэн байна.Уг Ургамлын Хүрээлэнгийн захирлын үүргийг 1934 оноос Капитолын архитекторч хавсаран гүйцэтгэдэг болсон байна.Тус Хүрээлэнгийн ашиглалт ба хамгаалалт ,өөрчлөлт, шинэчлэлт, бусад байгууламжийг барьж байгуулах асуудлыг архитекторч хуулийн хүрээнд хариуцдаг байна. Та энэ Хүрээлэнгээр заавал нэг ороод гараарай. Ер нь АНУ-ын аль ч штатад очсон та ийм төрлийн Хүрээлэнг үзэх боломжтой юм билээ.Энэ талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар ороод үзээрэй. www.usbg.gov /үргэлжлэл байгаа/ Наваан , NY
Bашингтон ДС. Колумбын дүүрэг дэхь Цэцэрлэгт Хүрээлэн /The United States Botanic Garden/ .
Капитолийн хажууд нь 1932 онд байгуулагдсан Фредерик Огюст Бартольди-гийн нэрэмжит Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн төвд түүхийг агуулсан баримал бүхий гоёмсог усан оргилуур байдаг юм билээ.Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн түүх,үүсэл нь усан оргилууртай нягт холбоотой болохоор эндээс эхлэх нь зүйтэй болов уу. Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэн нь нийтийн цуглаан болон тусгай арга хэмжээ зохион байгуулахад тохиромжтой классик маягаар, геометрийн хувьд зөв сонголттой баригдсан байна. Цэцэрлэгт Хүрээлэн нь гол болон хэд хэдэн том шилэн хорго бүхий байшингаас бүрдэх бөгөөд тэнд дэлхийн өнцөг булан бүрээс цуглуулсан төрөл бүрийн ургамлын суулгацыг дэлгэн тавьж нийтийн хүртээл болгон үнэ төлбөргүй үзүүлэн сурталчилдгаас гадна тэдгээрийг олон арван жилийн турш шинэчлэн тордож Америкийн цэцэрлэгжүүлэлтийн явцад шинээр бий болж байгаа ургамлуудаар баяжуулагддаг байна. Орчин үед уг Цэцэрлэгт хүрээлэн нь зөвхөн уламжлалт биш төрөл бүрийн ургамлуудыг нийтэд дэлгэн үзүүлэх чиглэлтэй ургамлын хүрээлэн бүхий шилтгээн болж хувирсан байна. Цэцэрлэгт Хүрээлнгийн гол цөм болсон усан оргилуурыг Фредерик Огюст Бартольди /1834-1904/ 1876 онд Филадельфид нээгдсэн Олон улсын үзэсгэлэнгийн 100 жилийн ойд зориулан 1867онд хийсэн загвараараа бүтээн байгуулсан байна. Бартольди мөн энэ хугацаанд Капитолийн бөмбөрцөг дээрхи эрх чөлөөний хөшөөний загвар дээр ажиллаж байсан байна. Усан оргилуур нь 3 секц бүхий тэгш хэмт бүтэцтэй бөгөөд гурван талт яст мэлхийн дүрс бүхий гол суурин дээр нуман нуруу бүхий усан дагиныг байрлуулан хоорондохь зайд нь далайн амьтдыг дүрсэлэн байрлуулсан нь үнэхээр гоёмсог харагдах бөгөөд энэ нь Грекийн уламжлалт уран баримлын сонгодог хэлбэрээр хийгдсэн нь илэрхий. Усан оргилуурын дээд хэсэг болох усан сан нь тавган хэлбэртэй болохоор холоос харахад гоёмсог суурьтай хундага мэт харагдах бөгөөд улаан хүрэн гантиг чулуугаар хийгдсэн юм билээ.Усан санд байрлах оргилууруудын толгойн гоёл нь навчин хэлбэртэй харин суурийг нь нарийхан хийсэн нь их донжтой харагдаж байна лээ. Уг усан оргилуур нь 40 орчим тонн, 9 орчим метр өндөр хийгдсэн ба усан дагины баримал гэхэд л 3,3 метр гэх мэт энэ оргилуурын элемент бүр маш нарийн деталчлагдан хийгдсэн байна. Сонирхогчдын харцыг гал хэлбэртэй 12 тулгуур бүхий сан луу усан дагины баримлаас чиглэгдэхээр хийгдсэн ба оргилж байгаа ус нь яст мэлхий ба загасны амнаас нь үсэрч байгаа мэтээр цацарч Усан санд байгаа болон орчны гоёмсог дүрслэлүүд дээр буух нь үнэхээр сайхан харагдах юм билээ.
Усан оргилуурын хийн фонаран гэрэлтүүлэг нь түүнийг улам гоёмсог харагдуулдаг бөгөөд Вашингтоны анхны дурсгалт газруудын нэг учраас шөнийн цагаар тогтмол гэрэлтүүлдэг байна. Усан сангийн эргэн тойронгийн гэрлийг 1886 онд нэмсэн бөгөөд 1915 онд анхны бүтцийг шилэн бөмбөрцөг хэлбэртэй болгон өөрчилж цахилгаанд холбосон байна.1927 онд Цэцэрлэгт Хүрээлэнг шилжүүлэх үед усан оргилуурыг засварлан хадгаласан байна.1932 онд усан оргилуурыг дахин одоогын байгаа газар нь суурилуулж 1985 онд Фредерик Огюст Бартольди-гийн нэрэмжит болгон 1986 онд сэргээн засварласан байна.
Одоо Цэцэрлэгт Хүрээлэн хэрхэн бий болсон үүх түүхээс товчхон дурдья.Уг Цэцэрлэгт Хүрээлэнгийн шилэн хоргон байшинд дэлгэн тавьсан дэлхийн өнцөг булан бүрээс авчирсан төрөл бүрийн ургамал, цэцэг, модыг сонирхон танилцаж дэргэд нь патиараа татуулан биширч явснаа дурсахад таатай байна. Америкийн нийслэл Вашингтон ДС дэхь уг Хүрээлэн нь Колумбын институтийн Шинжлэх ухаан ,урлаг соёлыг хөхүүлэн дэмжих хуулийн хүрээнд 1816 оноос суурь нь тавигдсан бөгөөд америкийн ард түмний сайн сайхан ирээдүйн тусын тулд дэлхийн олон орноос төрөл бүрийн ургамлын суулгацыг цуглуулан нутагшуулах замаар бий болсон байна.
Конгресс 1820 онд Хүрээлэнгийн институт байгуулж Капитолын баруун талд нь байгуулахаар шийдвэрлэсэн байна.Гэвч 1837 он хүртэл уг ажиллагаа тодорхой шалтгаанаар зогссон ба 1842 онд Америкт эргэж ирсэн Өмнөт далайг судлах Экспедицийнхэн дэлхийн олон орноос Вашингтон хүртэл олон төрлийн ургамал,цэцэг, модны суулгацыг тээвэрлэн ирснээр Хүрээлэнгийн ажиллагаа сэргэсэн байна. Ингээд эхлээд хуучин патентын товчооны байрны ар талд тусгай хүлэмж барьсан бөгөөд 1850 онд Колумбын Хүрээлэнгийн институт-ийн байранд байсан үйлдвэрүүдийг нүүлгэсэн байна. Хүрээлэн одоогийн байрандаа 1933 онд шилжсэн түүхтэй юм билээ. Уг хүрээлэн нь гадна талдаа 2 акр /1 га арай хүрэхгүй/ бүхий талбайг эзэлсэн тодорхой орчинг бий болгосон шилэн хоргон хүлэмжийг байгуулсан бөгөөд энд өвөрмөц төрөл бүрийн ургамал, цэцэг.модыг тордон тарьж нийтийн хүртээл болгон ирсэн байна. Үндэсний Ургамлын Хүрээлэнд Фредерик Огюст Бартольди-гийн Цэцэрлэгт Хүрээлэн болон гадна талын цэцэгсээр гоёсон тусгай засалттай бут бүхий цэцэрлэг, захиргааны байшин зэрэг багтдаг байна. 1993 онд уг байгууламжыг хамгаалах, ургамлын суулгацыг үржүүлэх, услах систем бүхий тусгай хүлэмж мөн ашиглалтын дэлгүүр бүхий тусгай объектыг нээсэн байна.Уг Ургамлын Хүрээлэнгийн захирлын үүргийг 1934 оноос Капитолын архитекторч хавсаран гүйцэтгэдэг болсон байна.Тус Хүрээлэнгийн ашиглалт ба хамгаалалт ,өөрчлөлт, шинэчлэлт, бусад байгууламжийг барьж байгуулах асуудлыг архитекторч хуулийн хүрээнд хариуцдаг байна. Та энэ Хүрээлэнгээр заавал нэг ороод гараарай. Ер нь АНУ-ын аль ч штатад очсон та ийм төрлийн Хүрээлэнг үзэх боломжтой юм билээ.Энэ талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар ороод үзээрэй. www.usbg.gov /үргэлжлэл байгаа/ Наваан , NY
Tuesday, August 26, 2008
Америкаар аялахуй: Bашингтон ДС-гийн музейн цогцолбор. /Neighbors to the President/
Америкаар аялахуй: Bашингтон ДС-гийн музейн цогцолбор. /Neighbors to the President/
2008 оны 08 сарын 01
- Америкийн Хувьсгалчдын Охидын Музей. /Daughters of the American Revolution [DAR] Museum/
- Америкийн Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музей /U.S Department of the Interior Museum/
Америкийн Хувьсгалчдын Охидын Музей. /Daughters of the American Revolution [DAR] Museum/
Уг музей нь 1890 онд үндэслэгдсэн бөгөөд Хувьсгалчдын Охидын нийгэмлэгтэй нэгэн зорилгын дор эмэгтэйчүүдийн сайн дурын байгууллагын үйл ажиллагааг Америкийн түүх, соёлын өв уламжлалаыг хамгаалан хадгалах , эх оронч үзэл санааг хэвшүүлэн хөхүүлэн дэмжих ,ирээдүйн хүүхэд багачуудын боловсролд анхааран сайжруулах замаар Америкийн хөгжлийг хамгаалахад чиглүүлж ирсэн байна.
Уг музейн онцлог нь Америкт үйлдвэрлэл хөгжихөөс өмнө ашиглаж байсан объектуудыг байгаагаар нь дэлгэн тавьсан ба мөн тухайн үед эдлэж хэрэглэж байсан эд зүйлс ,уран зураг, чимэглэл зэргийг тусгасан 30000 гаруй сонирхолтой үзмэрүүдтэй юм байна лээ. Музейн үзмэрүүд нь 2 галлерей , 30 гаруй өрөөнүүдэд дэлгэгдэн тавигдсан байдаг байна.Тухайлвал өрөөний тавилгууд ,мөнгөн эдлэлүүд, уран зураг, шаазан эдлэл, ноосон болон нэхмэл хувцас, төрөл бүрийн бүтээлэг зэргийг дэлгэн тавьсан бай. Дээрхи өрөөнүүдийн дотоод засал нь өөр,өөр бөгөөд 17-гоос 20-р зууны үеийнхээр хийгдсэн нь түүх ,соёлын өвийг нийтийн хүртээл болгоход ихээхэн ач холбогдолтой болсон байна лээ.
Мөн уг музейд 1700 оны Шинэ Английн Заал,18-р зууны үеийн Груж хоолны газар, 1850 оны халим агнуурын станц зэргийг тухайн үеийнхээр нь харуулсан нь уг музейг улам сонирхолтой болгосон юм байна лээ. Уг музейн гол хэсэгт нь том номын сан байдаг юм билээ.Уг номын сан нь 1896 онд үндэслэгдсэн бөгөөд Америкийн удам угсаа,гарал үүсэл талаархи судалгааны материалуудын бүрэн цуглуулагатайгаас гадна түүхэн гар бичмэл ба ном товхимол xадгалагдаж байдаг байна. Хэрэв та хүсвэл уг номын сангаар үйлчлүүлж болох юм байна лээ.Уг музейд 1928 онд нилээн засвар хийгдэж Үндсэн Хуулийн Заал нэртэй том өрөө гаргасан бөгөөд энд өнөөдрийг хүртэл олон чухал үйл явдлыг тэмдэглэсэн байна.Энд анхны Үндэсний синфони 1930 онд үндэслэгдсэн байна. Мөн энд 40 гаруй жилийн турш National Geographic /Үндэсний хайгуул шинжилгээ/ киноны цуврал сурталчлагдсан байнa. Хамгийн сонирхолтой нь 2-р дайны үед уг заал болон бусад цогцолборт байлдааны явцыг дэмжин Улаан загалмайн нийгэмлэг байрлаж байсан байнa.
Түүнчлэн уг заалнаас телевизийн нэртэй тухайлвал хөгжмийн холбооны болон Үндэсний спортын шагнал гардуулах зэрэг олон сайхан нэвтрүүлэгүүд хийгдсэн байна. Уг музейд 19-р зууны эхэнд америкчуудын боолчлолыг халах хөдөлгөөнтэй холбоотой дүрслэх урлагийн бүтээлүүд ,уриа лоозон,яруу найрагийн бүтээлүүд гэх мэтчилэнгийн сонирхолтой үзмэрүүдтэй юм билээ. Америкд боолчлолыг халах хөдөлгөөнд эмэгтэйчүүд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг бөгөөд гол төлөөлөгчдийн талаар чухал үзмэрүүд болон баримт бичиг, эдлэж хэрэглэж байсан эд зүйлс тавигдсан байна лээ.
Америкийн Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музей /U.S Department of the Interior Museum/
Америкийн нийслэл Вашингтон ДС-д байх хугацаандаа уг музейг үзэхээр 2 удаа очсон бөгөөд анхны удаа бичиг баримт байхгүй тул үзэж чадаагүй юм. Уг музейг яагаад үзэх гээд байсны маань учир нь Смитцонионий музей цогцолборын дараагаар орох хамгийн олон сонирхолтой үзмэрүүдтэй гэж сонсож байсных билээ. Уг нь хэн ч байсан чөлөөт цагаараа очсон орныхоо түүх дурсгалын газрууд болон музейг үзэж патиараа татуулан нутагтаа очоод хуучлах юмтай байхыг боддог биздээ.Танд одоо Ерөнхийлөгчийн хөрш цогцолборын нэг болох Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музейн талаар товч танилцуулахыг хүсч байна.
Уг музейн барилга нь тэртээ 1930 -аад онд баригдсанаараа байгаа бөгөөд 1938 онд нийтэд дотоодын нөөц баялаг ба түүхэн хөгжил ,хийгдсэн болон хийгдэж байгаа ажлууд ,хэрэгжүүлсэн төсөлүүдийг дэлгэн харуулснаараа онцлог юм байна лээ. Уг музейд тус байгууллагын 1849 оноос өнөөдрийг хүртлэх өөрчлөлтийг тусган харуулсан хороо,агентлагын бичиг баримтууд ,мэрэгжлийн түвшинд сэргээн засварлагдсан түүхэн үзмэр , үе дамжин хадгалагдсан үзмэрүүд ,19-р зууны үеийн тоног төхөөрөмж байгаагаараа мөн түүхийн холбогдолтой фото зургууд , тухайн салбарын үзмэр, үзүүлэнтэй холбоотой дүрс бичлэгийг тухалан сонирхож болох газар бүрт байрлуулсан нь их сонирхолтой юм билээ.Түүнчлэн уран зургийн эх зургуудыг дэлгэн тависанаас гадна уг байгууллагын олон талт үйл ажиллагаа ба баялаг өв уламжлалыг тусгасан үзэсгэлэнг ээлжлэн нийтэд толилуулдаг юм байна лээ.
Уг музей нь 10 гаруй галлерейтэй бөгөөд Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны харъяалдаг бүхий л салбарын үйл ажиллагаатай холбоотой 8,5 сая гаруй үзмэртэйгээрээ дэлхийд дээгүүр ордог юм байна лээ. Тухайлбал Индианчуудын амьдрал түүхэн замнал, тэдний талаар авч явуулж байсан арга хэмжээ болон мөн индианчуудын хэргийг хамаарах хороо байгуулж тэдэнд Америкийн Нэгдсэн Улсын зүгээс үзүүлж байгаа дэмжлэг туслалцаа, Газрын нөөц баялагын удирдлагын хороо,Усжуулалтын хороо,Загас агнуур ба ашиглагдаагүй нөөц баялагын алба,Индианчуудын уран бүтээл ба гар урлалын зөвлөл,Америкийн Нэгдсэн Улсын геологи хайгуулын байгуулага, Ашигт малтмалын алба, Үндэсний бизнес төв , Үндэсний үйлчилгээний төв ,Байгал орчныг хамгаалах алба зэрэг газруудын үйл ажилгаатай холбоотой үзмэрүүд байдаг юм байна лээ. Америкийн Нэгдсэн Улс нь Индианчуудын хэрэг эрхлэх хороогоор дамжуулан Аляскын үндсэн оршин суугчид болон нийт 561 индиан омогыг хүлээн зөвшөөрч тэдэнд олон сая га газрыг итгэл хүлээлгэн эзэмшүүлдэг байна.Мөн 48000 гаруй индиан оютнуудын боловсролын асуудлыг уг хороо хариуцдаг байна.
/үргэлжлэл бий/
О.Наваан /Нью-Йорк/
2008 оны 08 сарын 01
- Америкийн Хувьсгалчдын Охидын Музей. /Daughters of the American Revolution [DAR] Museum/
- Америкийн Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музей /U.S Department of the Interior Museum/
Америкийн Хувьсгалчдын Охидын Музей. /Daughters of the American Revolution [DAR] Museum/
Уг музей нь 1890 онд үндэслэгдсэн бөгөөд Хувьсгалчдын Охидын нийгэмлэгтэй нэгэн зорилгын дор эмэгтэйчүүдийн сайн дурын байгууллагын үйл ажиллагааг Америкийн түүх, соёлын өв уламжлалаыг хамгаалан хадгалах , эх оронч үзэл санааг хэвшүүлэн хөхүүлэн дэмжих ,ирээдүйн хүүхэд багачуудын боловсролд анхааран сайжруулах замаар Америкийн хөгжлийг хамгаалахад чиглүүлж ирсэн байна.
Уг музейн онцлог нь Америкт үйлдвэрлэл хөгжихөөс өмнө ашиглаж байсан объектуудыг байгаагаар нь дэлгэн тавьсан ба мөн тухайн үед эдлэж хэрэглэж байсан эд зүйлс ,уран зураг, чимэглэл зэргийг тусгасан 30000 гаруй сонирхолтой үзмэрүүдтэй юм байна лээ. Музейн үзмэрүүд нь 2 галлерей , 30 гаруй өрөөнүүдэд дэлгэгдэн тавигдсан байдаг байна.Тухайлвал өрөөний тавилгууд ,мөнгөн эдлэлүүд, уран зураг, шаазан эдлэл, ноосон болон нэхмэл хувцас, төрөл бүрийн бүтээлэг зэргийг дэлгэн тавьсан бай. Дээрхи өрөөнүүдийн дотоод засал нь өөр,өөр бөгөөд 17-гоос 20-р зууны үеийнхээр хийгдсэн нь түүх ,соёлын өвийг нийтийн хүртээл болгоход ихээхэн ач холбогдолтой болсон байна лээ.
Мөн уг музейд 1700 оны Шинэ Английн Заал,18-р зууны үеийн Груж хоолны газар, 1850 оны халим агнуурын станц зэргийг тухайн үеийнхээр нь харуулсан нь уг музейг улам сонирхолтой болгосон юм байна лээ. Уг музейн гол хэсэгт нь том номын сан байдаг юм билээ.Уг номын сан нь 1896 онд үндэслэгдсэн бөгөөд Америкийн удам угсаа,гарал үүсэл талаархи судалгааны материалуудын бүрэн цуглуулагатайгаас гадна түүхэн гар бичмэл ба ном товхимол xадгалагдаж байдаг байна. Хэрэв та хүсвэл уг номын сангаар үйлчлүүлж болох юм байна лээ.Уг музейд 1928 онд нилээн засвар хийгдэж Үндсэн Хуулийн Заал нэртэй том өрөө гаргасан бөгөөд энд өнөөдрийг хүртэл олон чухал үйл явдлыг тэмдэглэсэн байна.Энд анхны Үндэсний синфони 1930 онд үндэслэгдсэн байна. Мөн энд 40 гаруй жилийн турш National Geographic /Үндэсний хайгуул шинжилгээ/ киноны цуврал сурталчлагдсан байнa. Хамгийн сонирхолтой нь 2-р дайны үед уг заал болон бусад цогцолборт байлдааны явцыг дэмжин Улаан загалмайн нийгэмлэг байрлаж байсан байнa.
Түүнчлэн уг заалнаас телевизийн нэртэй тухайлвал хөгжмийн холбооны болон Үндэсний спортын шагнал гардуулах зэрэг олон сайхан нэвтрүүлэгүүд хийгдсэн байна. Уг музейд 19-р зууны эхэнд америкчуудын боолчлолыг халах хөдөлгөөнтэй холбоотой дүрслэх урлагийн бүтээлүүд ,уриа лоозон,яруу найрагийн бүтээлүүд гэх мэтчилэнгийн сонирхолтой үзмэрүүдтэй юм билээ. Америкд боолчлолыг халах хөдөлгөөнд эмэгтэйчүүд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэж үздэг бөгөөд гол төлөөлөгчдийн талаар чухал үзмэрүүд болон баримт бичиг, эдлэж хэрэглэж байсан эд зүйлс тавигдсан байна лээ.
Америкийн Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музей /U.S Department of the Interior Museum/
Америкийн нийслэл Вашингтон ДС-д байх хугацаандаа уг музейг үзэхээр 2 удаа очсон бөгөөд анхны удаа бичиг баримт байхгүй тул үзэж чадаагүй юм. Уг музейг яагаад үзэх гээд байсны маань учир нь Смитцонионий музей цогцолборын дараагаар орох хамгийн олон сонирхолтой үзмэрүүдтэй гэж сонсож байсных билээ. Уг нь хэн ч байсан чөлөөт цагаараа очсон орныхоо түүх дурсгалын газрууд болон музейг үзэж патиараа татуулан нутагтаа очоод хуучлах юмтай байхыг боддог биздээ.Танд одоо Ерөнхийлөгчийн хөрш цогцолборын нэг болох Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны музейн талаар товч танилцуулахыг хүсч байна.
Уг музейн барилга нь тэртээ 1930 -аад онд баригдсанаараа байгаа бөгөөд 1938 онд нийтэд дотоодын нөөц баялаг ба түүхэн хөгжил ,хийгдсэн болон хийгдэж байгаа ажлууд ,хэрэгжүүлсэн төсөлүүдийг дэлгэн харуулснаараа онцлог юм байна лээ. Уг музейд тус байгууллагын 1849 оноос өнөөдрийг хүртлэх өөрчлөлтийг тусган харуулсан хороо,агентлагын бичиг баримтууд ,мэрэгжлийн түвшинд сэргээн засварлагдсан түүхэн үзмэр , үе дамжин хадгалагдсан үзмэрүүд ,19-р зууны үеийн тоног төхөөрөмж байгаагаараа мөн түүхийн холбогдолтой фото зургууд , тухайн салбарын үзмэр, үзүүлэнтэй холбоотой дүрс бичлэгийг тухалан сонирхож болох газар бүрт байрлуулсан нь их сонирхолтой юм билээ.Түүнчлэн уран зургийн эх зургуудыг дэлгэн тависанаас гадна уг байгууллагын олон талт үйл ажиллагаа ба баялаг өв уламжлалыг тусгасан үзэсгэлэнг ээлжлэн нийтэд толилуулдаг юм байна лээ.
Уг музей нь 10 гаруй галлерейтэй бөгөөд Дотоодын хэрэг эрхлэх яамны харъяалдаг бүхий л салбарын үйл ажиллагаатай холбоотой 8,5 сая гаруй үзмэртэйгээрээ дэлхийд дээгүүр ордог юм байна лээ. Тухайлбал Индианчуудын амьдрал түүхэн замнал, тэдний талаар авч явуулж байсан арга хэмжээ болон мөн индианчуудын хэргийг хамаарах хороо байгуулж тэдэнд Америкийн Нэгдсэн Улсын зүгээс үзүүлж байгаа дэмжлэг туслалцаа, Газрын нөөц баялагын удирдлагын хороо,Усжуулалтын хороо,Загас агнуур ба ашиглагдаагүй нөөц баялагын алба,Индианчуудын уран бүтээл ба гар урлалын зөвлөл,Америкийн Нэгдсэн Улсын геологи хайгуулын байгуулага, Ашигт малтмалын алба, Үндэсний бизнес төв , Үндэсний үйлчилгээний төв ,Байгал орчныг хамгаалах алба зэрэг газруудын үйл ажилгаатай холбоотой үзмэрүүд байдаг юм байна лээ. Америкийн Нэгдсэн Улс нь Индианчуудын хэрэг эрхлэх хороогоор дамжуулан Аляскын үндсэн оршин суугчид болон нийт 561 индиан омогыг хүлээн зөвшөөрч тэдэнд олон сая га газрыг итгэл хүлээлгэн эзэмшүүлдэг байна.Мөн 48000 гаруй индиан оютнуудын боловсролын асуудлыг уг хороо хариуцдаг байна.
/үргэлжлэл бий/
О.Наваан /Нью-Йорк/
Tuesday, June 24, 2008
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/ / үргэлжлэл /
Конгрессийн номын сан /The Library of the Congress/
Конгресс /The Congress/
Капитол нь Сенат -ийн ба Дээд Зөвлөл-ийн гэсэн 2 танхимаас бүрдэх бөгөөд энд гишүүд нь хууль боловсруулах, гэрээ хэлэлцээр, томилгоо, хуулийн төсөл, зөвлөмж зэрэгтэй холбоотой асуудлуудыг хэлэлцэж саналаа өгөхөөс гадна асуулт тавих эрхтэй байдаг байна. Капитол болон бусад албаны байруудаас гишүүд саналаа өгөх, кноп дарах боломжтой байдаг байна.Дээд Зөвлөлийн танхим нь Капитолын өмнөт жигүүрт, Сенатийн танхим нь хойт жигүүрийн урьд талд нь бөгөөд хоёр танхимийн галлерей нь хэвлэлийн болон нийтийн мэдээлэлийн хэрэгслэл мөн телевизийн шууд нэвтрүүлэг хийх боломжтой тоног төхөөрөмжтэй холбогдсон байна. Сенатийн болон танхимийн үйл ажиллагаа нь хэвлэлийнхэн, мөн нийтэд нээлттэйгээс гадна Конгрессийн шинэ мэдээ ,онцлог үйл явдлыг Капитолоос шууд дэлхий даяар дамжуулан үзүүлэх боломжтой ба тэнд хүрэлцэн ирсэн хүмүүс ордны гадна талд телевизийн камер, сурвалжлагч нартай тааралдах нь элбэг бөгөөд хагас бөмбөрцөг оройг фон болгон ашигладаг байна
Сенат /The Senate/
Сенат нь штат бүрээс 2, нийтдээ 100 гишүүний бүрэлдэхүүнтэй бөгөөд гишүүнээр сонгогдогч нь 30 настай, 9 жил АНУ-ын иргэн хэн ч байсан сонгогдох эрх эдлэхээр хуульчилсан байдаг байна.Сенатор нь 6 жилийн хугацаатай сонгогддог бөгөөд Сенатын гуравны нэг нь 2 жил тутамд нөхөгдөн сонгогддог байна.1913 оноос өмнө сенатор нь тухайн штат-ийн хуулийн хүрээнд сонгогддог байсан бол сонгуулийн 17-р зүйлийн өөрчлөлттэй холбогдон бүх нийтийн санал хураалтаар сонгогддог болсон байна.Хэрэв сенатор нас барах буюу ажлаа хугацаанаасаа өмнө хүлээлгэн өгөх тохиолдолд төрийн тэргүүн орны хүнийг томилдог байна. Дэд Ерөнхийлөгч нь Сенатыг даргалдаг бөгөөд өдөр тутмын үйл ажиллагааг нь Ерөнхийлөгчийн томилсон, ихэнх суудал бүхий намын ахмад гишүүн нь даргаладаг байна
Дээд Зөвлөлийн Танхим /The House of Representatives/
Дээд Зөвлөлийн Танхим нь 1911 онд батлагдсан хуулийн хүрээнд зөвхөн 435 гишүүнээс бүрддэг байна.Штат бүр нь нийт иргэдийн тоо болон 10 жил тутамд дахь хүн амын тооллогыг үндэслэн гишүүдийнхээ тоог тогтоодог бөгөөд доод тал нь гэхэд нэг гишүүнтэй байх эрхтэй юм байна.АНУ-ын иргэн 7-гоос доошгүй жил байсан 25 нас хүрсэн бол хоёр жилээр сонгогдох эрх эдэлдэг байна.Хэрэв нас барах буюу хугацаагаа бүрэн гүйцээгээгүй гарсан тохиолдолд сонгуулийг зарлан явуулж орны гишүүнийг сонгодог байна.Мөн Америкийн Самоа,Колумби-ийн тойрог,Гуама ба Виргинскийн арлуудаас санал өгөх эрхгүй төлөөлөгчид, Пуэрто-Рико-гоос ажиглагч нарыг оролцуулдаг байна.Танхимыг Спикер /Дээд Зөвлөлийн дарга/ даргалдаг байна.Спикер нь дэд ерөнхийлэгчийн дараагаар орох бөгөөд тэргүүн болох өндөр магадлалтай байдаг байна.
Капитолын цогцолбор нь гол ордны орчин тойронд засгийн газрын ордон,Дээд зөвлөл болон Сенатын гэх мэт албаны зориулалт бүхий эртний болон орчин үеийн архитектуртай байшингуудтай юм билээ. Тухайлбал Конгрессийн гурван том албаны байшин ба Дээд Зөвлөлийн нэг барилга мөн Сенатийн гурван том албаны байрнаас бүрддэг байна.Үүнд: 1908 онд баригдсан Канноны, 1933 оны Лонгуорт, 1965 оны Раубурны албаны байшингууд, 1909 онд баригдсан Русселлийн, 1958 оны Дирксен,1982 оны Харт-ийн Сенатийн ордонгууд ,1975 онд анх Улсын мөрдөн байцаах газрын зориулалттай баригдсан байшинг Дээд Зөвлөлийн албаны байр болгон Сенатад цөөнхийн лидер байсан Джеральда П.Фордын нэрээр нэрлэгдсэн байшин зэрэг юм.
Конгрессийн номын сан /The Library of the Congress/
Анх удаагаа 2003 онд Конгрессийн номын санг сонирохоор гадуур нь алхаж байхад маш гоёмсог ордонд орох нь гэмээр сэтгэгдэл төрж билээ. Номын сангийн гадна тал нь өндөр багана бүхий урт гэгээвчтэй явган хүний замтай, үүдээр нь оруут урт заалны төгсгөлд нь дурсгалын баримал байрлуулсан өндөр таазтай үнэхээр сайхан эртний хийц загвартай ордон мэт байсан юм. Конгрессийн номын сан нь Америкийн Нэгдсэн Улсын /АНУ/ үндэсний номын сан бөгөөд АНУ-ын Конгрессийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны томоохон салбарт тооцогддог юм байна.Нийслэл Вашингтон ДС -гийн Колумби-ийн тойрогт байралдаг гурван том байшинг эзэлдэг уг номын сан нь дэлхийн хамгийн чухал номын сангуудын нэгэнд зүй ёсоор ордог хэд хэдэн удаа гал түймэрт өртөн үнс болж байсан боловч хэд дахин сэргээгдэн, засварлагдан,баяжуулагдсаар өнөөдөр дэлхийн рекордын Гиннессийн номонд "Агуу номын сан " гэж бүртгэгдсэн байдаг байна.Одоо уг номын сан хэрхэн байгуулагдсан түүхийг сөхөе. Конгрессийн номын сан байгуулах анхны хуулийг 1800 оны 4-р сард баталсан бөгөөд үүнээс хойш бүтэц зохион байгуулалтын талаар олон хуулийг батлан хэрэгжүүлж ирсэн талаар түүхэндээ тэмдэглэсэн байна.Конгрессийн номын санг бүрэлдэн бий болоход тухайн үед Ерөнхийлөгч байсан Томас Джефферсон гол үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд 1814 оны 8-р сард британчуудын довтолгооны үед 3000 гаруй боть номтой номын сан галдан шатаагдсаны дараа хувийнхаа номын санг ашиглах санал тавьж түүнийг нь 1815 оны эхээр Конгресс хүлээн авсан байна.1801-1805 онуудад номын сан Капитолын хойт жигүүрт байрлаж Сенат, Дээд Зөвлөлийн 2 танхимд зэрэг үйлчилж байсан ба 1806-1814 онуудад Капитолын олон өрөөг дамжин ажиллаж ирсэн байна.Томас Джефферсоны хувийн номын сан нь 50 жилийн турш цуглуулсан төрөл бүрийн салбарын тухайлбал шинжлэх ухааны,гүн ухааны,уран зохиолын болон зөвхөн хууль зүйн чиглэлийн биш гадаад хэлний, хоолны гэх мэт 6487 ширхэг номноос бүрдэж байсан байна. 1818 он хүртэл номын сан нь нүүдлийн байдалд байсан бөгөөд тодорхой арга хэмжээ авагдаагүй,санхүүжүүлалт нь нэг шат ухарсан байна. Капитолын шинэ архитекторч Шарль Булфинч 1818 оны эцсээр Капитолын гол хэсэгт өмнөөс хойт тал хүртэл нилээн том талбай бүхий номын сангийн танхимийг барих төлөвлөгөө гаргасан байна. Энэ танхим нь уртаараа 30гаруй метр, өргөнөөрөө 10 гаруй метр бөгөөд 1824 оны 8-р сар хүртэл ажиллаж байсан байна.1825 онд галлерейн зүүн хэсэгт лаанаас үүдэлтэй гал гарч эхэлсэн бөгөөд яаралтай арга хэмжээ авснаар их хохирол гарахаас урьдчилан сэргийлж чадсан байна. 1851 оны 12-р сард номын сангийн түүхэнд хамгийн томд тооцогдох гал эвдрэлтэй яндангаас үүдэн гарч 35000 ном,ойролцоогоор цуглуулгын 55000 ном,мөн Джефферсоны анхны хандивын гуравны хоёр нь шатсан байна.
Капитолын архитекторч Томас У.Вальтер номын сангийн танхимийг өргөтгөн галд тэсвэртэй материалаар бүх талбайг засварлан хийх төлөвлөгөөг Конгрессээр баталлуулан хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд 1853 оны 8-р сард уг танхимыг нээсэн байна.Тухайн үед энэ танхимын талаар хэвлэлд "дэлхийн хамгийн том төмөр танхим " гэж нэрлэж байсан ба Капитолын эсрэг талд төв болон зүүн талаар нь галлерейнуудыг байгуулсан байна.1857 онд Конгресс номын санд Дотоодыг Хамгаалах Яамны бичиг баримтууд болон түүний төрийн захиргааны олон улсын ном солилцооны программуудыг шилжүүлсэн байна.1865-1870 оны хооронд Томас Джефферсоны байшинг барих санхүүжүүлалтыг гаргасан ба олон улсын ном солилцооны төвийг сэргээн бий болгосон ба тэнд номын сангийн хяналттай холбоотой арга хэмжээний депозативууд, зохиогчын эрхийн бүртгэл зэргийг байрлуулсан байна. 1897 онд номын сан Капитолын шинэ төв байрандаа орох үед 840000 боть ном, зохиогчын эрхийн депозативын 40% нь бүрдсэн байсан байна.1904 он гэхэд номын санд бусад орны тухайлбал Индикийн 4000 гаруй боть ном,1906 онд Оросын номын сангаас авсан Г.В.Юдины 80000 боть,1908 онд Счатзын цуглуулгаас эртний дуурийн либерто, 1930 оны эхээр Оросын эзэн хааны цуглуулгаас тухайлбал Романовын гэр бүлийн номын сангаас төрөл бүрийн 2600 боть ном зэргийг худалдан авснаас гадна Хятад ,Япон улсаас уламжлалт эмийн ургамлын бүтээлүүдийг цуглуулан авсан байна. 1925 оноос Конгресс тусгай акт боловсруулан урлагийн хандив болон тусламж цуглуулан хүлээн авахыг зөвшөөрсөнөөр номын санд урлагийн бүтээлийн цогцыг бүрдүүлэх эхлэл тавигдсан байна.
1929 онд Миссисипи штатын Конгрессийн гишүүн Росс Коллинз 1,5 сая $ санал болгосны үр дүнд Отто Воллвехр-ийн цуглуулгыг мөн Гутенбергийн Библийн 4 төрлийн нилээд өөрчлөгдөн шинэчлэгдсэн нэг хувилбарыг худалдан авсан байна.Номын сан нь олон нэртэй хүмүүсээс хандив, тэтгэлэг авч эхэлсэн бөгөөд тухайлбал Джон Д.Рокфеллер, Джеймс Б.Вилбур ба М.Арчер Хантингтон нар орж байна.Мөн номын санд Гертруда Кларк Бхитталл гэхэд алдарт Страдиваригийн хийл хөгжим 5 ширхэгийг, Элизабет Спрагуе Кулидж урлагийн авъастнуудад зориулсан тэтгэлэгийн санг үндэслэсэн байна.1928 оноос номын сангийн өргөтгөл эхэлсэн бөгөөд 1930 он гэхэд Джон Адамс-ийн байшинг барьж эхлээд 1939 оноос нийтэд үйлчилгээгээ эхэлсэн байна.1939 оноос одоо хүртэл олон өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдсэний дотор 1939-1944 онуудад дэлхийн 2-р дайн ид өрнөж байх үед номын сангийн түүхэнд ардчилалын үзэл санаа мэдэгдэхүйц хэрэгжихэд тухайн үед тэргүүнээр ажиллаж байсан Арчибальд Маклейш ихээхэн үүрэг гүйцэтгэсэн гэж тэмдэглэгдсэн байна. 1953 он хүртэл номын сангийн бүтэц,зохион байгуулалтанд ихээхэн өөрчлөлт орж дэлхий дахинаа өөрийн төлөөлөлийг бий болгосон нь гол амжилт болсон байна. Үүний үр дүнд Европийн болон Америкийн бусад номын сангаас ном товхимолыг нийлүүлэх, парламентын үндэсний номын санг автоматчуулах системийг Япон улсаас оруулан үндэсний нэгдсэн холбоог байгуулсан зэрэг чухал үйл явдлууд болсон байна.1953-1977 онд гуравдахь номын санг байгуулсан бөгөөд Кайр ба НЬю-Дели хотуудад өөрийн төвүүдийг шинээр байгуулснаар гадны орнуудын ном товхимолыг олж авах боломжтой болсон байна.1967 оноос номын сан нь хадгалалт, хамгаалалтанд ихээхэн анхаарч шинэлэг арга технологийг судлан нэвтрүүлж эхэлсэн байна.Түүнчлэн номын сангийн төсөв жилээс жилд нэмэгдэж тэндээс зохиолчид, хэвлэлийнхэн болон соёл урлагийн хүмүүстэй хамтран ажиллах ажиллагаагаа улам өргөжүүлснээр дэлхийн тавцанд нэр хүнд нь улам өсч ирсэн бөгөөд шинэ техник технологийн өсөлт хурдацтай хөл нийлүүлэн үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлснээр 1991 он гэхэд улс даяараа боловсролын байгууллагуудтай интернетийн сүлжээгээр холбогдож чадсан байна. 2005 оны 11-р сард Конгрессийн номын сан нь дэлхийн соёл урлагийн эд зүйлс болон тоон хэлбэрт шилжүүлсэн номуудыг хадгалах замаар 'Дэлхийн тоон номын сан ' бий болгох зорилготойгоо зарласан байна. Конгрессийн номын санд өнөөдрийн байдлаар олон улсын 470 гаруй хэл дээр хэвлэгдсэн материал;30 сая гаруй бүртгэгдсэн ном; 58 сая гар бичмэл; 500000 рулон микрофильм; 6000 гаруй инээдмийн ном; 4,8 сая карт;нот; 2,9 сая дуу хөгжмийн бичлэг; 13,7 сая гэрэл зураг ба Беттс Страдивари болон Кассаветти Страдувари нарын архитекторийн зурагууд; урлагийн гайхамшигтай бүтээлүүд; дүрс зураг гэх мэт 850 км урт тавиур дээр хадгалагдаж байдгаас харахад агуу том болох нь мэдрэгдэж байгаа биздээ. Номын сангийн ажлын нэг өдөр гэхэд ойролцоогоор АНУ-д шинээр хэвлэгдэж байгаа 22000 шинэ зүйлийг хүлээн авч дундчаар тогтмол 10000 бүтээл цуглуулагат нэмэгдэн хадгалагддаг байна. Хэрэв Конгрессийн номын санг тоон хэлбэрт шилжүүлэн энгийн текст хэлбэрээр хадгалах гэвэл энэ нь 17-20 тирабайт мэдээлэл болох юм байна. Конгрессийн номын санд орох завшаан олдож карт нээлгэн эх орныхоо тухай материалийг сонирхож байснаа дурсахад таатай байна.
Та номын сангийн талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар аялаад үзээрэй.
www.loc.gov/about the library of the congress
/үргэлжлэл байгаа/ Наваан New York
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/ / үргэлжлэл /
Конгрессийн номын сан /The Library of the Congress/
Конгресс /The Congress/
Капитол нь Сенат -ийн ба Дээд Зөвлөл-ийн гэсэн 2 танхимаас бүрдэх бөгөөд энд гишүүд нь хууль боловсруулах, гэрээ хэлэлцээр, томилгоо, хуулийн төсөл, зөвлөмж зэрэгтэй холбоотой асуудлуудыг хэлэлцэж саналаа өгөхөөс гадна асуулт тавих эрхтэй байдаг байна. Капитол болон бусад албаны байруудаас гишүүд саналаа өгөх, кноп дарах боломжтой байдаг байна.Дээд Зөвлөлийн танхим нь Капитолын өмнөт жигүүрт, Сенатийн танхим нь хойт жигүүрийн урьд талд нь бөгөөд хоёр танхимийн галлерей нь хэвлэлийн болон нийтийн мэдээлэлийн хэрэгслэл мөн телевизийн шууд нэвтрүүлэг хийх боломжтой тоног төхөөрөмжтэй холбогдсон байна. Сенатийн болон танхимийн үйл ажиллагаа нь хэвлэлийнхэн, мөн нийтэд нээлттэйгээс гадна Конгрессийн шинэ мэдээ ,онцлог үйл явдлыг Капитолоос шууд дэлхий даяар дамжуулан үзүүлэх боломжтой ба тэнд хүрэлцэн ирсэн хүмүүс ордны гадна талд телевизийн камер, сурвалжлагч нартай тааралдах нь элбэг бөгөөд хагас бөмбөрцөг оройг фон болгон ашигладаг байна
Сенат /The Senate/
Сенат нь штат бүрээс 2, нийтдээ 100 гишүүний бүрэлдэхүүнтэй бөгөөд гишүүнээр сонгогдогч нь 30 настай, 9 жил АНУ-ын иргэн хэн ч байсан сонгогдох эрх эдлэхээр хуульчилсан байдаг байна.Сенатор нь 6 жилийн хугацаатай сонгогддог бөгөөд Сенатын гуравны нэг нь 2 жил тутамд нөхөгдөн сонгогддог байна.1913 оноос өмнө сенатор нь тухайн штат-ийн хуулийн хүрээнд сонгогддог байсан бол сонгуулийн 17-р зүйлийн өөрчлөлттэй холбогдон бүх нийтийн санал хураалтаар сонгогддог болсон байна.Хэрэв сенатор нас барах буюу ажлаа хугацаанаасаа өмнө хүлээлгэн өгөх тохиолдолд төрийн тэргүүн орны хүнийг томилдог байна. Дэд Ерөнхийлөгч нь Сенатыг даргалдаг бөгөөд өдөр тутмын үйл ажиллагааг нь Ерөнхийлөгчийн томилсон, ихэнх суудал бүхий намын ахмад гишүүн нь даргаладаг байна
Дээд Зөвлөлийн Танхим /The House of Representatives/
Дээд Зөвлөлийн Танхим нь 1911 онд батлагдсан хуулийн хүрээнд зөвхөн 435 гишүүнээс бүрддэг байна.Штат бүр нь нийт иргэдийн тоо болон 10 жил тутамд дахь хүн амын тооллогыг үндэслэн гишүүдийнхээ тоог тогтоодог бөгөөд доод тал нь гэхэд нэг гишүүнтэй байх эрхтэй юм байна.АНУ-ын иргэн 7-гоос доошгүй жил байсан 25 нас хүрсэн бол хоёр жилээр сонгогдох эрх эдэлдэг байна.Хэрэв нас барах буюу хугацаагаа бүрэн гүйцээгээгүй гарсан тохиолдолд сонгуулийг зарлан явуулж орны гишүүнийг сонгодог байна.Мөн Америкийн Самоа,Колумби-ийн тойрог,Гуама ба Виргинскийн арлуудаас санал өгөх эрхгүй төлөөлөгчид, Пуэрто-Рико-гоос ажиглагч нарыг оролцуулдаг байна.Танхимыг Спикер /Дээд Зөвлөлийн дарга/ даргалдаг байна.Спикер нь дэд ерөнхийлэгчийн дараагаар орох бөгөөд тэргүүн болох өндөр магадлалтай байдаг байна.
Капитолын цогцолбор нь гол ордны орчин тойронд засгийн газрын ордон,Дээд зөвлөл болон Сенатын гэх мэт албаны зориулалт бүхий эртний болон орчин үеийн архитектуртай байшингуудтай юм билээ. Тухайлбал Конгрессийн гурван том албаны байшин ба Дээд Зөвлөлийн нэг барилга мөн Сенатийн гурван том албаны байрнаас бүрддэг байна.Үүнд: 1908 онд баригдсан Канноны, 1933 оны Лонгуорт, 1965 оны Раубурны албаны байшингууд, 1909 онд баригдсан Русселлийн, 1958 оны Дирксен,1982 оны Харт-ийн Сенатийн ордонгууд ,1975 онд анх Улсын мөрдөн байцаах газрын зориулалттай баригдсан байшинг Дээд Зөвлөлийн албаны байр болгон Сенатад цөөнхийн лидер байсан Джеральда П.Фордын нэрээр нэрлэгдсэн байшин зэрэг юм.
Конгрессийн номын сан /The Library of the Congress/
Анх удаагаа 2003 онд Конгрессийн номын санг сонирохоор гадуур нь алхаж байхад маш гоёмсог ордонд орох нь гэмээр сэтгэгдэл төрж билээ. Номын сангийн гадна тал нь өндөр багана бүхий урт гэгээвчтэй явган хүний замтай, үүдээр нь оруут урт заалны төгсгөлд нь дурсгалын баримал байрлуулсан өндөр таазтай үнэхээр сайхан эртний хийц загвартай ордон мэт байсан юм. Конгрессийн номын сан нь Америкийн Нэгдсэн Улсын /АНУ/ үндэсний номын сан бөгөөд АНУ-ын Конгрессийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны томоохон салбарт тооцогддог юм байна.Нийслэл Вашингтон ДС -гийн Колумби-ийн тойрогт байралдаг гурван том байшинг эзэлдэг уг номын сан нь дэлхийн хамгийн чухал номын сангуудын нэгэнд зүй ёсоор ордог хэд хэдэн удаа гал түймэрт өртөн үнс болж байсан боловч хэд дахин сэргээгдэн, засварлагдан,баяжуулагдсаар өнөөдөр дэлхийн рекордын Гиннессийн номонд "Агуу номын сан " гэж бүртгэгдсэн байдаг байна.Одоо уг номын сан хэрхэн байгуулагдсан түүхийг сөхөе. Конгрессийн номын сан байгуулах анхны хуулийг 1800 оны 4-р сард баталсан бөгөөд үүнээс хойш бүтэц зохион байгуулалтын талаар олон хуулийг батлан хэрэгжүүлж ирсэн талаар түүхэндээ тэмдэглэсэн байна.Конгрессийн номын санг бүрэлдэн бий болоход тухайн үед Ерөнхийлөгч байсан Томас Джефферсон гол үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд 1814 оны 8-р сард британчуудын довтолгооны үед 3000 гаруй боть номтой номын сан галдан шатаагдсаны дараа хувийнхаа номын санг ашиглах санал тавьж түүнийг нь 1815 оны эхээр Конгресс хүлээн авсан байна.1801-1805 онуудад номын сан Капитолын хойт жигүүрт байрлаж Сенат, Дээд Зөвлөлийн 2 танхимд зэрэг үйлчилж байсан ба 1806-1814 онуудад Капитолын олон өрөөг дамжин ажиллаж ирсэн байна.Томас Джефферсоны хувийн номын сан нь 50 жилийн турш цуглуулсан төрөл бүрийн салбарын тухайлбал шинжлэх ухааны,гүн ухааны,уран зохиолын болон зөвхөн хууль зүйн чиглэлийн биш гадаад хэлний, хоолны гэх мэт 6487 ширхэг номноос бүрдэж байсан байна. 1818 он хүртэл номын сан нь нүүдлийн байдалд байсан бөгөөд тодорхой арга хэмжээ авагдаагүй,санхүүжүүлалт нь нэг шат ухарсан байна. Капитолын шинэ архитекторч Шарль Булфинч 1818 оны эцсээр Капитолын гол хэсэгт өмнөөс хойт тал хүртэл нилээн том талбай бүхий номын сангийн танхимийг барих төлөвлөгөө гаргасан байна. Энэ танхим нь уртаараа 30гаруй метр, өргөнөөрөө 10 гаруй метр бөгөөд 1824 оны 8-р сар хүртэл ажиллаж байсан байна.1825 онд галлерейн зүүн хэсэгт лаанаас үүдэлтэй гал гарч эхэлсэн бөгөөд яаралтай арга хэмжээ авснаар их хохирол гарахаас урьдчилан сэргийлж чадсан байна. 1851 оны 12-р сард номын сангийн түүхэнд хамгийн томд тооцогдох гал эвдрэлтэй яндангаас үүдэн гарч 35000 ном,ойролцоогоор цуглуулгын 55000 ном,мөн Джефферсоны анхны хандивын гуравны хоёр нь шатсан байна.
Капитолын архитекторч Томас У.Вальтер номын сангийн танхимийг өргөтгөн галд тэсвэртэй материалаар бүх талбайг засварлан хийх төлөвлөгөөг Конгрессээр баталлуулан хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд 1853 оны 8-р сард уг танхимыг нээсэн байна.Тухайн үед энэ танхимын талаар хэвлэлд "дэлхийн хамгийн том төмөр танхим " гэж нэрлэж байсан ба Капитолын эсрэг талд төв болон зүүн талаар нь галлерейнуудыг байгуулсан байна.1857 онд Конгресс номын санд Дотоодыг Хамгаалах Яамны бичиг баримтууд болон түүний төрийн захиргааны олон улсын ном солилцооны программуудыг шилжүүлсэн байна.1865-1870 оны хооронд Томас Джефферсоны байшинг барих санхүүжүүлалтыг гаргасан ба олон улсын ном солилцооны төвийг сэргээн бий болгосон ба тэнд номын сангийн хяналттай холбоотой арга хэмжээний депозативууд, зохиогчын эрхийн бүртгэл зэргийг байрлуулсан байна. 1897 онд номын сан Капитолын шинэ төв байрандаа орох үед 840000 боть ном, зохиогчын эрхийн депозативын 40% нь бүрдсэн байсан байна.1904 он гэхэд номын санд бусад орны тухайлбал Индикийн 4000 гаруй боть ном,1906 онд Оросын номын сангаас авсан Г.В.Юдины 80000 боть,1908 онд Счатзын цуглуулгаас эртний дуурийн либерто, 1930 оны эхээр Оросын эзэн хааны цуглуулгаас тухайлбал Романовын гэр бүлийн номын сангаас төрөл бүрийн 2600 боть ном зэргийг худалдан авснаас гадна Хятад ,Япон улсаас уламжлалт эмийн ургамлын бүтээлүүдийг цуглуулан авсан байна. 1925 оноос Конгресс тусгай акт боловсруулан урлагийн хандив болон тусламж цуглуулан хүлээн авахыг зөвшөөрсөнөөр номын санд урлагийн бүтээлийн цогцыг бүрдүүлэх эхлэл тавигдсан байна.
1929 онд Миссисипи штатын Конгрессийн гишүүн Росс Коллинз 1,5 сая $ санал болгосны үр дүнд Отто Воллвехр-ийн цуглуулгыг мөн Гутенбергийн Библийн 4 төрлийн нилээд өөрчлөгдөн шинэчлэгдсэн нэг хувилбарыг худалдан авсан байна.Номын сан нь олон нэртэй хүмүүсээс хандив, тэтгэлэг авч эхэлсэн бөгөөд тухайлбал Джон Д.Рокфеллер, Джеймс Б.Вилбур ба М.Арчер Хантингтон нар орж байна.Мөн номын санд Гертруда Кларк Бхитталл гэхэд алдарт Страдиваригийн хийл хөгжим 5 ширхэгийг, Элизабет Спрагуе Кулидж урлагийн авъастнуудад зориулсан тэтгэлэгийн санг үндэслэсэн байна.1928 оноос номын сангийн өргөтгөл эхэлсэн бөгөөд 1930 он гэхэд Джон Адамс-ийн байшинг барьж эхлээд 1939 оноос нийтэд үйлчилгээгээ эхэлсэн байна.1939 оноос одоо хүртэл олон өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдсэний дотор 1939-1944 онуудад дэлхийн 2-р дайн ид өрнөж байх үед номын сангийн түүхэнд ардчилалын үзэл санаа мэдэгдэхүйц хэрэгжихэд тухайн үед тэргүүнээр ажиллаж байсан Арчибальд Маклейш ихээхэн үүрэг гүйцэтгэсэн гэж тэмдэглэгдсэн байна. 1953 он хүртэл номын сангийн бүтэц,зохион байгуулалтанд ихээхэн өөрчлөлт орж дэлхий дахинаа өөрийн төлөөлөлийг бий болгосон нь гол амжилт болсон байна. Үүний үр дүнд Европийн болон Америкийн бусад номын сангаас ном товхимолыг нийлүүлэх, парламентын үндэсний номын санг автоматчуулах системийг Япон улсаас оруулан үндэсний нэгдсэн холбоог байгуулсан зэрэг чухал үйл явдлууд болсон байна.1953-1977 онд гуравдахь номын санг байгуулсан бөгөөд Кайр ба НЬю-Дели хотуудад өөрийн төвүүдийг шинээр байгуулснаар гадны орнуудын ном товхимолыг олж авах боломжтой болсон байна.1967 оноос номын сан нь хадгалалт, хамгаалалтанд ихээхэн анхаарч шинэлэг арга технологийг судлан нэвтрүүлж эхэлсэн байна.Түүнчлэн номын сангийн төсөв жилээс жилд нэмэгдэж тэндээс зохиолчид, хэвлэлийнхэн болон соёл урлагийн хүмүүстэй хамтран ажиллах ажиллагаагаа улам өргөжүүлснээр дэлхийн тавцанд нэр хүнд нь улам өсч ирсэн бөгөөд шинэ техник технологийн өсөлт хурдацтай хөл нийлүүлэн үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлснээр 1991 он гэхэд улс даяараа боловсролын байгууллагуудтай интернетийн сүлжээгээр холбогдож чадсан байна. 2005 оны 11-р сард Конгрессийн номын сан нь дэлхийн соёл урлагийн эд зүйлс болон тоон хэлбэрт шилжүүлсэн номуудыг хадгалах замаар 'Дэлхийн тоон номын сан ' бий болгох зорилготойгоо зарласан байна. Конгрессийн номын санд өнөөдрийн байдлаар олон улсын 470 гаруй хэл дээр хэвлэгдсэн материал;30 сая гаруй бүртгэгдсэн ном; 58 сая гар бичмэл; 500000 рулон микрофильм; 6000 гаруй инээдмийн ном; 4,8 сая карт;нот; 2,9 сая дуу хөгжмийн бичлэг; 13,7 сая гэрэл зураг ба Беттс Страдивари болон Кассаветти Страдувари нарын архитекторийн зурагууд; урлагийн гайхамшигтай бүтээлүүд; дүрс зураг гэх мэт 850 км урт тавиур дээр хадгалагдаж байдгаас харахад агуу том болох нь мэдрэгдэж байгаа биздээ. Номын сангийн ажлын нэг өдөр гэхэд ойролцоогоор АНУ-д шинээр хэвлэгдэж байгаа 22000 шинэ зүйлийг хүлээн авч дундчаар тогтмол 10000 бүтээл цуглуулагат нэмэгдэн хадгалагддаг байна. Хэрэв Конгрессийн номын санг тоон хэлбэрт шилжүүлэн энгийн текст хэлбэрээр хадгалах гэвэл энэ нь 17-20 тирабайт мэдээлэл болох юм байна. Конгрессийн номын санд орох завшаан олдож карт нээлгэн эх орныхоо тухай материалийг сонирхож байснаа дурсахад таатай байна.
Та номын сангийн талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь хаягаар аялаад үзээрэй.
www.loc.gov/about the library of the congress
/үргэлжлэл байгаа/ Наваан New York
Sunday, April 27, 2008
Америкаар аялахуй.
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитол баригдаж эхэлснээсээ хойш галдан шатаагдсан, дахин сэргээгдсэн, өөрчлөгдсөн,шинэчлэгдсэн гэх зэрэг олон түүхийг агуулсан дэлхийд архитектор болон агуулагаараа чухалд тооцогдддог бүтээл бөгөөд Америкийн ард түмэн, түүний засгийн газар,бүтээн байгуулагчдын дурсгалт хөшөөг мөнхрүүлсэн ордон юм билээ. Капитол нь Конгрессийн гол ордноос гадна Америкийн түүх ба урлагийн бүтээлүүд бүхий гайхалтай музей бөгөөд жил бүр дэлхийн өнцөг булан бүрээс 3-5 сая хүн үзэж сонирхдог байна.Өнөөдөр Капитол нь ойролцоогоор 4 гектор газрыг эзэлдэг бөгөөд 540 гаруй өрөө,тасалгаатай юм байна.Капитолын байшин нь 5 түвшинтэй бөгөөд хамгийн доод талын газар доорхи давхарт Конгрессийн төрөл бүрийн ажил эрхэлдэг цэргийн албан хаагчдад зориулсан өрөө,тасалгаанууд дээд давхарт нь Брумиди-ийн гэгээвч,баганат танхим, сэргээн засварлагдсан эртний Дээд Шүүхийн танхим,Ротонда-ийн доод талын бунхан хэлбэртэй байгууламж зэрэг түүхэн үзмэрүүдтэй сонирхогчид,үзэгчдэд нээлттэй байгууламжтай юм байна.Баганат танхим буюу Колумнс-ийн танхим нь 30 гаруй метр өндөр гоёмсог чимэглэл бүхий ханатай бөгөөд 28 цагаан гантиган баганатай юм байна лээ. Брумиди-ийн гэгээвч нь Итал гаралтай Брумиди-гийн нэрээр нэрлэгдсэн бөгөөд уг зураач нь 1855 оноос насан эцэстлээ 1880 он хүртэл өрөөнүүд болон гэгээвчийн чимэглэл,зүргийг зурж уран бүтээлээ өвлөн үлдээсэн юм байна. Энд Томас Вальтерийн бүтээсэн гоёмсог чимэглэл бүхий шалтай өрөө, Ротонда-ийн дор байрлалтай бунхан /Crupt/ хэлбэртэй байгууламж зэрэгт түүхэн үзмэрүүдийг дэлгэн тавьсан байдаг юм билээ. Хоёрдугаар давхарын өмнөт жигүүрийн хэсэгт Дээд Зөвлөлийн танхим,хойт жигүүрийн хэсэгт Сенат мөн Конгрессийн удирдлага, салбар тасгууд, дунд хэсэгт яг хагас бөмбөрцөг оройн доод талд нь Ротонда байралдаг бөгөөд энэ нь Америкийн түүхэнд гол үүрэг гүйцэтгэсэн түүхэн хүмүүсийн баримал мөн уран зургийн бүтээл бүхий галлерейн үүрэг гүйцэтгэдэг бөөрөнхий хэлбэртэй ёслолын танхим юм билээ.Сониноос Ротонда нь 32 метр диаметртэй, дээшээгээ орой хүртэл 60-аад метр урттай гэж тэмдэглэгдсэн байна лээ. Ротонда-гоос өмнөт хэсэгт байрлалтай хагас дугуй өрөө нь Үндэсний Баримлын Танхим юм билээ.Гуравдугаар давхараас галлерей нээлттэй бөгөөд Конгрессийн ажиллагаа явагдаж байх үед Сенат ба Дээд Зөвлөлийн хүралдааныг харах боломжоор хангагдсан юм билээ.Энэ давхарын бусад хэсэгт нь хэвлэлийн бага хуралд зориулсан танхим,албаны өрөө тасалгаанууд ,зөвлөлийн өрөөнүүд байдаг байна.Дөрөвдүгээр давхар ба доод талын давхар нь тусгай тоноглол бүхий өрөө, ярилцлага семинарийн өрөө болон үйлчилгээний өрөөнүүд байдаг байна.
Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна.
20-р зууны эхэн үеэс л дахин өргөтгөл хийж Капитолын байрыг томсгох шаардлагатай болсон бөгөөд анхны байшин ба Сенатын албаны өрөөнүүд 1908 ба 1909 онуудад дууссан байна.Капитолын энэ байшингуудад метро хүрэх нүхэн замыг цахилгаан машинтай нь холбож өгсөн байна.Капитолын анхны шороон хананууд нь элэгдэж хуучирснаас яаралтай засварыг цаг алдалгүй хийж ирсэн байна.Мөн 1958-1962 онуудад Зүүн нүүрэн талыг өөрчлөн засварлаж гантиг чулуун 32 тулгуур бүхий гоёмсог фасад хийсэн бөгөөд 1980-аад онд Баруун нүүрэн талыг нарийн засаж сэргээхдээ тухай үеийнхээр нь үлдээсэн байна.
Капитолын гол цөм 'Ротонда'
Ротонда нь Капитолын гол төв хэсэгт багтддаг ба энд хууль боловсруулах ажиллагаа хийгддэггүй ерөнхийдөө ёслолын үйл ажиллагаа болон Ерөнхийлэгч Авраама Линкольн-оос эхлэн Конгрессийн хүндэт гишүүд, цэргийн алдартнууд болон нэр төртэй иргэдтэй гашуудлын салах ёслол хийдэг юм байна.Ротонда-д бусад штате-ийн төрийн тэргүүн, алдартнуудыг хүлээн авдаг бөгөөд чухал арга хэмжээнүүд зохиогддог байна.Ротонда-гийн дотор тал нь Америкийн Нэгдсэн Улс бүрэлдэн тогтсон болон өрнөж байсан хувьсгалын тухай олон арван зураачдаар бүтээгдсэн уран зургуудаар чимэглэгдсэн нь ирээдүйн хойч үеийн хувьд соёлын үнэт өв болсон байна.Энд алдартай Джон Трумбулл, итал-америк гаралтай Константино Брумиди нарын зэрэг зураачид Капитолын олон өрөө тасалгаа, коридор болон 60 метр өндөрт байгаа хагас бөмбөрцөг оройн дотор талд хүртэл зурсан бүтээлүүдтэй нь та танилцах боломжтой бөгөөд энд бас америкийн ардчилалын билэг тэмдэг мөн текникийн хөгжлийн хурдацыг тусгасан бүтээлийг үзэх болноо.
Та Капитолийн талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь сайтанд зочлоорой.
www.aoc.gov/cc/architecture/index.cfm
/үргэлжлэл байгаа/ Наваан New York
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитол баригдаж эхэлснээсээ хойш галдан шатаагдсан, дахин сэргээгдсэн, өөрчлөгдсөн,шинэчлэгдсэн гэх зэрэг олон түүхийг агуулсан дэлхийд архитектор болон агуулагаараа чухалд тооцогдддог бүтээл бөгөөд Америкийн ард түмэн, түүний засгийн газар,бүтээн байгуулагчдын дурсгалт хөшөөг мөнхрүүлсэн ордон юм билээ. Капитол нь Конгрессийн гол ордноос гадна Америкийн түүх ба урлагийн бүтээлүүд бүхий гайхалтай музей бөгөөд жил бүр дэлхийн өнцөг булан бүрээс 3-5 сая хүн үзэж сонирхдог байна.Өнөөдөр Капитол нь ойролцоогоор 4 гектор газрыг эзэлдэг бөгөөд 540 гаруй өрөө,тасалгаатай юм байна.Капитолын байшин нь 5 түвшинтэй бөгөөд хамгийн доод талын газар доорхи давхарт Конгрессийн төрөл бүрийн ажил эрхэлдэг цэргийн албан хаагчдад зориулсан өрөө,тасалгаанууд дээд давхарт нь Брумиди-ийн гэгээвч,баганат танхим, сэргээн засварлагдсан эртний Дээд Шүүхийн танхим,Ротонда-ийн доод талын бунхан хэлбэртэй байгууламж зэрэг түүхэн үзмэрүүдтэй сонирхогчид,үзэгчдэд нээлттэй байгууламжтай юм байна.Баганат танхим буюу Колумнс-ийн танхим нь 30 гаруй метр өндөр гоёмсог чимэглэл бүхий ханатай бөгөөд 28 цагаан гантиган баганатай юм байна лээ. Брумиди-ийн гэгээвч нь Итал гаралтай Брумиди-гийн нэрээр нэрлэгдсэн бөгөөд уг зураач нь 1855 оноос насан эцэстлээ 1880 он хүртэл өрөөнүүд болон гэгээвчийн чимэглэл,зүргийг зурж уран бүтээлээ өвлөн үлдээсэн юм байна. Энд Томас Вальтерийн бүтээсэн гоёмсог чимэглэл бүхий шалтай өрөө, Ротонда-ийн дор байрлалтай бунхан /Crupt/ хэлбэртэй байгууламж зэрэгт түүхэн үзмэрүүдийг дэлгэн тавьсан байдаг юм билээ. Хоёрдугаар давхарын өмнөт жигүүрийн хэсэгт Дээд Зөвлөлийн танхим,хойт жигүүрийн хэсэгт Сенат мөн Конгрессийн удирдлага, салбар тасгууд, дунд хэсэгт яг хагас бөмбөрцөг оройн доод талд нь Ротонда байралдаг бөгөөд энэ нь Америкийн түүхэнд гол үүрэг гүйцэтгэсэн түүхэн хүмүүсийн баримал мөн уран зургийн бүтээл бүхий галлерейн үүрэг гүйцэтгэдэг бөөрөнхий хэлбэртэй ёслолын танхим юм билээ.Сониноос Ротонда нь 32 метр диаметртэй, дээшээгээ орой хүртэл 60-аад метр урттай гэж тэмдэглэгдсэн байна лээ. Ротонда-гоос өмнөт хэсэгт байрлалтай хагас дугуй өрөө нь Үндэсний Баримлын Танхим юм билээ.Гуравдугаар давхараас галлерей нээлттэй бөгөөд Конгрессийн ажиллагаа явагдаж байх үед Сенат ба Дээд Зөвлөлийн хүралдааныг харах боломжоор хангагдсан юм билээ.Энэ давхарын бусад хэсэгт нь хэвлэлийн бага хуралд зориулсан танхим,албаны өрөө тасалгаанууд ,зөвлөлийн өрөөнүүд байдаг байна.Дөрөвдүгээр давхар ба доод талын давхар нь тусгай тоноглол бүхий өрөө, ярилцлага семинарийн өрөө болон үйлчилгээний өрөөнүүд байдаг байна.
Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна.
20-р зууны эхэн үеэс л дахин өргөтгөл хийж Капитолын байрыг томсгох шаардлагатай болсон бөгөөд анхны байшин ба Сенатын албаны өрөөнүүд 1908 ба 1909 онуудад дууссан байна.Капитолын энэ байшингуудад метро хүрэх нүхэн замыг цахилгаан машинтай нь холбож өгсөн байна.Капитолын анхны шороон хананууд нь элэгдэж хуучирснаас яаралтай засварыг цаг алдалгүй хийж ирсэн байна.Мөн 1958-1962 онуудад Зүүн нүүрэн талыг өөрчлөн засварлаж гантиг чулуун 32 тулгуур бүхий гоёмсог фасад хийсэн бөгөөд 1980-аад онд Баруун нүүрэн талыг нарийн засаж сэргээхдээ тухай үеийнхээр нь үлдээсэн байна.
Капитолын гол цөм 'Ротонда'
Ротонда нь Капитолын гол төв хэсэгт багтддаг ба энд хууль боловсруулах ажиллагаа хийгддэггүй ерөнхийдөө ёслолын үйл ажиллагаа болон Ерөнхийлэгч Авраама Линкольн-оос эхлэн Конгрессийн хүндэт гишүүд, цэргийн алдартнууд болон нэр төртэй иргэдтэй гашуудлын салах ёслол хийдэг юм байна.Ротонда-д бусад штате-ийн төрийн тэргүүн, алдартнуудыг хүлээн авдаг бөгөөд чухал арга хэмжээнүүд зохиогддог байна.Ротонда-гийн дотор тал нь Америкийн Нэгдсэн Улс бүрэлдэн тогтсон болон өрнөж байсан хувьсгалын тухай олон арван зураачдаар бүтээгдсэн уран зургуудаар чимэглэгдсэн нь ирээдүйн хойч үеийн хувьд соёлын үнэт өв болсон байна.Энд алдартай Джон Трумбулл, итал-америк гаралтай Константино Брумиди нарын зэрэг зураачид Капитолын олон өрөө тасалгаа, коридор болон 60 метр өндөрт байгаа хагас бөмбөрцөг оройн дотор талд хүртэл зурсан бүтээлүүдтэй нь та танилцах боломжтой бөгөөд энд бас америкийн ардчилалын билэг тэмдэг мөн текникийн хөгжлийн хурдацыг тусгасан бүтээлийг үзэх болноо.
Та Капитолийн талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь сайтанд зочлоорой.
www.aoc.gov/cc/architecture/index.cfm
/үргэлжлэл байгаа/ Наваан New York
Subscribe to:
Posts (Atom)