Sunday, April 27, 2008

Америкаар аялахуй.

Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитол баригдаж эхэлснээсээ хойш галдан шатаагдсан, дахин сэргээгдсэн, өөрчлөгдсөн,шинэчлэгдсэн гэх зэрэг олон түүхийг агуулсан дэлхийд архитектор болон агуулагаараа чухалд тооцогдддог бүтээл бөгөөд Америкийн ард түмэн, түүний засгийн газар,бүтээн байгуулагчдын дурсгалт хөшөөг мөнхрүүлсэн ордон юм билээ. Капитол нь Конгрессийн гол ордноос гадна Америкийн түүх ба урлагийн бүтээлүүд бүхий гайхалтай музей бөгөөд жил бүр дэлхийн өнцөг булан бүрээс 3-5 сая хүн үзэж сонирхдог байна.Өнөөдөр Капитол нь ойролцоогоор 4 гектор газрыг эзэлдэг бөгөөд 540 гаруй өрөө,тасалгаатай юм байна.Капитолын байшин нь 5 түвшинтэй бөгөөд хамгийн доод талын газар доорхи давхарт Конгрессийн төрөл бүрийн ажил эрхэлдэг цэргийн албан хаагчдад зориулсан өрөө,тасалгаанууд дээд давхарт нь Брумиди-ийн гэгээвч,баганат танхим, сэргээн засварлагдсан эртний Дээд Шүүхийн танхим,Ротонда-ийн доод талын бунхан хэлбэртэй байгууламж зэрэг түүхэн үзмэрүүдтэй сонирхогчид,үзэгчдэд нээлттэй байгууламжтай юм байна.Баганат танхим буюу Колумнс-ийн танхим нь 30 гаруй метр өндөр гоёмсог чимэглэл бүхий ханатай бөгөөд 28 цагаан гантиган баганатай юм байна лээ. Брумиди-ийн гэгээвч нь Итал гаралтай Брумиди-гийн нэрээр нэрлэгдсэн бөгөөд уг зураач нь 1855 оноос насан эцэстлээ 1880 он хүртэл өрөөнүүд болон гэгээвчийн чимэглэл,зүргийг зурж уран бүтээлээ өвлөн үлдээсэн юм байна. Энд Томас Вальтерийн бүтээсэн гоёмсог чимэглэл бүхий шалтай өрөө, Ротонда-ийн дор байрлалтай бунхан /Crupt/ хэлбэртэй байгууламж зэрэгт түүхэн үзмэрүүдийг дэлгэн тавьсан байдаг юм билээ. Хоёрдугаар давхарын өмнөт жигүүрийн хэсэгт Дээд Зөвлөлийн танхим,хойт жигүүрийн хэсэгт Сенат мөн Конгрессийн удирдлага, салбар тасгууд, дунд хэсэгт яг хагас бөмбөрцөг оройн доод талд нь Ротонда байралдаг бөгөөд энэ нь Америкийн түүхэнд гол үүрэг гүйцэтгэсэн түүхэн хүмүүсийн баримал мөн уран зургийн бүтээл бүхий галлерейн үүрэг гүйцэтгэдэг бөөрөнхий хэлбэртэй ёслолын танхим юм билээ.Сониноос Ротонда нь 32 метр диаметртэй, дээшээгээ орой хүртэл 60-аад метр урттай гэж тэмдэглэгдсэн байна лээ. Ротонда-гоос өмнөт хэсэгт байрлалтай хагас дугуй өрөө нь Үндэсний Баримлын Танхим юм билээ.Гуравдугаар давхараас галлерей нээлттэй бөгөөд Конгрессийн ажиллагаа явагдаж байх үед Сенат ба Дээд Зөвлөлийн хүралдааныг харах боломжоор хангагдсан юм билээ.Энэ давхарын бусад хэсэгт нь хэвлэлийн бага хуралд зориулсан танхим,албаны өрөө тасалгаанууд ,зөвлөлийн өрөөнүүд байдаг байна.Дөрөвдүгээр давхар ба доод талын давхар нь тусгай тоноглол бүхий өрөө, ярилцлага семинарийн өрөө болон үйлчилгээний өрөөнүүд байдаг байна.
Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна.
20-р зууны эхэн үеэс л дахин өргөтгөл хийж Капитолын байрыг томсгох шаардлагатай болсон бөгөөд анхны байшин ба Сенатын албаны өрөөнүүд 1908 ба 1909 онуудад дууссан байна.Капитолын энэ байшингуудад метро хүрэх нүхэн замыг цахилгаан машинтай нь холбож өгсөн байна.Капитолын анхны шороон хананууд нь элэгдэж хуучирснаас яаралтай засварыг цаг алдалгүй хийж ирсэн байна.Мөн 1958-1962 онуудад Зүүн нүүрэн талыг өөрчлөн засварлаж гантиг чулуун 32 тулгуур бүхий гоёмсог фасад хийсэн бөгөөд 1980-аад онд Баруун нүүрэн талыг нарийн засаж сэргээхдээ тухай үеийнхээр нь үлдээсэн байна.
Капитолын гол цөм 'Ротонда'
Ротонда нь Капитолын гол төв хэсэгт багтддаг ба энд хууль боловсруулах ажиллагаа хийгддэггүй ерөнхийдөө ёслолын үйл ажиллагаа болон Ерөнхийлэгч Авраама Линкольн-оос эхлэн Конгрессийн хүндэт гишүүд, цэргийн алдартнууд болон нэр төртэй иргэдтэй гашуудлын салах ёслол хийдэг юм байна.Ротонда-д бусад штате-ийн төрийн тэргүүн, алдартнуудыг хүлээн авдаг бөгөөд чухал арга хэмжээнүүд зохиогддог байна.Ротонда-гийн дотор тал нь Америкийн Нэгдсэн Улс бүрэлдэн тогтсон болон өрнөж байсан хувьсгалын тухай олон арван зураачдаар бүтээгдсэн уран зургуудаар чимэглэгдсэн нь ирээдүйн хойч үеийн хувьд соёлын үнэт өв болсон байна.Энд алдартай Джон Трумбулл, итал-америк гаралтай Константино Брумиди нарын зэрэг зураачид Капитолын олон өрөө тасалгаа, коридор болон 60 метр өндөрт байгаа хагас бөмбөрцөг оройн дотор талд хүртэл зурсан бүтээлүүдтэй нь та танилцах боломжтой бөгөөд энд бас америкийн ардчилалын билэг тэмдэг мөн текникийн хөгжлийн хурдацыг тусгасан бүтээлийг үзэх болноо.
Та Капитолийн талаар илүү их мэдээлэл авахыг хүсвэл дараахь сайтанд зочлоорой.
www.aoc.gov/cc/architecture/index.cfm
/үргэлжлэл байгаа/ Наваан New York

Sunday, April 20, 2008

Америкаар аялахуй.

Америкаар аялахуй.
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна. /www.capitol.org/
/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна. /www.capitol.org/