Америкаар аялахуй.

Америкаар аялахуй.
Америкаар аялахуй.
Bашингтон ДС Капитол ба Капитолийн өндөрлөг /United States Capitol/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна. /www.capitol.org/
/
Вашингтон ДС-гийн аялалыг Капитолын өндөрлөгөөс эхлэх нь нилээн утга учиртай юм. Энэ өндөрлөг дээр нийслэлийн төв дахь хамгийн өндөр байшин Капитол баригдсан бөгөөд Америкийн Нэгдсэн Улсын Конгресс энд байралдаг байна.Уг байшингийн хагас бөмбөрцөг хэлбэртэй орой нь холоос харагддаг бөгөөд ялангуяа оройн цагаар түүн дээр прожекторын асар хүчтэй гэрлийг тусгадаг байна. Хотын төвийн гол өргөн чөлөө болох Пенсилвани-авею нь Капитолыг Ерөнхийлөгчийн Цагаан ордонтой холбодог байна. Капитолын барилга нь бүхэл бүтэн цогцолбор бүхий ордон бөгөөд энд Конгресс болон түүний ажлын байр, Конгрессийн номын сан бүхий байшин, АНУ-ын Дээд Шүүхийн байр, Байгалийн Хүрээлэн, алдартай усан оргилуур бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн, Капитолын цахилгаан станц болон бусад туслах объектууд ордог байна.Сонирхолтой нь Капитол нь өөрийн гэсэн архитекторчтой бөгөөд тодорхой хугацаагаар өндөр шалгуураар сонгогдон эдгээр байгууламжуудын бүрэн бүтэн байдал, ашиглалт, хадгалалт, хамгаалат, ёслолын ажиллагааг Конгрессийн өмнө хуулийн хүрээнд бүрэн хариуцдаг байна. Нийслэлийн төвд орших Капитол нь цагаан гантиг чулуун чимэглэл бүхий дэлхий дахинаа уран барилгын байгууламжаараа гайхагддаг бөгөөд 1793 оноос анхны суурийн чулууг тухайн үед Ерөнхийлэгч байсан Джорж Вашингтон тавьснаар баригдаж эхэлсэн түүхтэй бөгөөд уг ордонг барих ажилд араваар тогтохгүй архитекторч,загвар зохиогч нар 1863 он хүртэл ажиллаж хагас бөмбөрцөг орой дээр ''Эрх чөлөө '' гэсэн баримлыг байрлуулсан боловч бүрэн дуусаагүй байна. Америкт ирсэн хүн бүр л энэ ордны дэргэд патиараа татуулан Конгрессийн номын санд зочлон Цэцэрлэгт хүрээлэнг үзэж алжаалаа тайлдаг билээ.Миний хувьд анх удаагаа Конгрессийн номын санд 2003 онд зочилж карт нээлгэсэн бөгөөд иргэний үнэмлэх шиг картыг патиарыг минь татаад л дор нь хийгээд өгч билээ.
Дэлхий дахинаа АНУ-ын ардчилал,эрх чөлөөний илэрхийлэл болсон Капитолын цогцолборт Конгресс нь 1800 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн байна.Конгрессийн танхимд Ерөнхийлөгч тангаргаа өргөдөг ба жил бүр Холбооны засгийн газар бүр мэдээлэл хийдэг бөгөөд энд АНУ-ын хуулиудыг боловсруулдаг байна. Бүхэл бүтэн хоёр зууны турш Капитол нь засгийн газартайгаа хамт өөрчлөгдөж ирсэн бөгөөд Холбооны шинэ бүрэлдэхүүн нэмэгдэх тутам тэдний төлөөлөл, сенаторуудын тооны өсөлттэй уялдан шинэ,шинэ жигүүрүүдээр өргөтгөгдөн ирсэн байна.1800 онд засгийн газар Филадельфи-гийн түр байрлаж байсан байрнаасаа нүүж ирэхэд Капитолын гол барилга бүрэн дуусаагүй л байсан байна.Нэгд 2-р давхарын том өрөөнд Конгрессийн номын сан,хоёрт доод давхарын танхимд Сенат байралсан байна. Конгресс тэр үед хойт талын жижиг жигүүрт орж байсан байна.1810-1859 оны хооронд Сенатын байсан 2-р давхрын танхим нь одоо Хуучин Сенатын танхим гэдгээрээ алдартай юм байна. Капитолын өмнөт жигүүр нь 1807 онд ашиглалтанд орсноор Дээд Зөвлөлийн өргөө бэлэн болсон бөгөөд төв байшин нь өргөө, Сенатын жигүүртэй модон зам бүхий гэгээвчээр хоорондоо холбогдож байсан байна.Энэ нь 1814 он хүртэл байсан бөгөөд Америк- Англичуудын хооронд дахь 2-р дайны үед Английн түрэмгийлэгчид Капитол болон Вашингтоны хэд, хэдэн барилга байгууламжуудыг галдан шатаахад сүйдсэнийг сэргээн засварлаад 1819 онд ажиллагаанд оруулсан байна. Төв барилга нь 1826 онд засварлагдан дуусаад бусад хоёр жигүүртэйгээ холбогдсон байна.1850 оноос Капитолын анхны байгууламжын төгсгөлийг нилээд том жигүүрээр өргөтгөн чимэглэлийг Даниэль Вебстер хийсэн байна. 1857 онд Дээд зөвлөл өөрийн танхимтай болсон ба 1859 онд Сенат танхимдаа орсон байна. Гол өргөөний Хуучин Гэгээвч нь нилээн сүүлд нь Үндэсний баримлын гэгээвч болон муж бүрээс хоёр,хоёр алдар, гавъяатай хүмүүсийнхээ баримлыг байрлуулах саналыг Конгресс тавьсны дагуу баримлуудыг байрлуулсан байна.Иргэний дайны үед Томас У.Вальтерийн загвараар хагас бөмбөрцөг хүрэл оройг хийж эхэлсэн байна. Америкийн зураач Томас Кроуфордын загвараар бүтээгдсэн 'Эрх чөлөө ' баримлыг Өмнөт цогцолбороос 87 м орчим өндөрт хагас бөмбөрцөг орой дээр 1863 оны 12-р сарын 2 нд байрлуулсан байна. /www.capitol.org/